Najważniejsze rocznice

fot.George Grantham Bain/domena publiczna 3 stycznia 1925 roku Mussolini między innymi zapowiedział rozprawę z antyfaszystowską opozycją.

3 stycznia 1925 roku Benito Mussolini wygłosił we włoskim parlamencie przemówienie, w trakcie którego zapowiedział likwidację systemu demokratycznego i zaprowadzenie dyktatury. On sam stanął na czele państwa jako Duce, czyli wódz.

Mussolini sprawował władzę we Włoszech od października 1922 roku, gdy w wyniku marszu na Rzym, pod naciskiem Czarnych Koszul, król Wiktor Emanuel III powierzył mu misję utworzenia rządu. Pozornie przywódca ruchu faszystowskiego został premierem w sposób legalny, jednak bardzo szybko zaczął ingerować w przebieg procesów demokratycznych. zmieniając między innymi prawo wyborcze.

Dzięki polityce zastraszania i przemocy faszyści odnieśli sukces w wyborach z 6 czerwca 1924 roku, zyskując większość miejsc w parlamencie. Atmosfera pogorszyła się jeszcze w sierpniu tego roku, gdy odkryto zwłoki zamordowanego w czerwcu przeciwnika reżimu, Giacomo Matteottiego. Część opozycyjnych posłów w ramach protestu opuściła zgromadzenie.

W przemówieniu z 3 stycznia Mussolini ogłosił, że przyjmuje pełną odpowiedzialność „polityczną, moralną i historyczną” za „wszystko, co się wydarzyło”. Przyznał sobie nieograniczone pełnomocnictwa, a Narodowa Partia Faszystowska stała się jedyną legalną partią. Obiecał jednocześnie, że zaprowadzi w państwie spokój i ciszę „prośbą, jeżeli to będzie możliwe, lub siłą, jeżeli to będzie konieczne”. Oznajmił, że próbował przez dwa lata dzielić się władzą z opozycją, nie przyniosło to jednak skutku. Była to zapowiedź ostatecznej rozprawy z antyfaszystowską opozycją.

3 stycznia 1946 roku Krajowa Rada Narodowa przyjęła ustawę o nacjonalizacji przemysłu. Na jej podstawie przejęto na własność państwa bez odszkodowania mienie poniemieckie, za symbolicznym zaś odszkodowaniem – wszystkie przedsiębiorstwa działające w 17 gałęziach przemysłu wydobywczego, hutniczego, rolno-spożywczego, włókienniczego i poligraficznego, a także te spośród pozostałych przedsiębiorstw, które zatrudniały na jedną zmianę ponad 50 pracowników (notka autorstwa dr. hab. Zdzisława Zblewskiego).