Najważniejsze rocznice

fot.李鐵夫/domena publiczna Sun Jat-sen był pierwszym prezydentem Republiki Chińskiej.

29 grudnia 1911 roku Sun Jat-sen został wybrany na tymczasowego prezydenta Republiki Chińskiej. Był to początek końca cesarstwa, które powstało ponad dwadzieścia wieków wcześniej.

Sun Jat-sen od 1905 roku stał na czele Ligi Związkowej, walczącej o obalenie panującej od połowy XVII wieku dynastii Qing, ustanowienie republiki i przeprowadzenie reform społeczno-gospodarczych. Głosił potrzebę przeobrażenia Chin, które pod koniec XIX wieku były już niemal całkowicie uzależnione od obcych mocarstw. W latach poprzedzających chińską rewolucję prowadził kolejne powstania, między innymi w Chaozhou i Qinzhou.

Powstanie, które doprowadziło ostatecznie do upadku cesarstwa, wybuchło 10 października 1911 roku w Wuchangu. Rewolucjoniści opanowywali kolejne południowe prowincje. 2 grudnia zajęli Nankin. Tam też zebrali się przedstawiciele wyzwolonych prowincji.

Sun Jat-sen, który w momencie rozpoczęcia walk przebywał w Wielkiej Brytanii, wrócił do kraju 25 grudnia. Cztery dni później to jemu powierzono tymczasowo stanowisko prezydenta. Urząd objął 1 stycznia 1912 roku – wtedy też proklamowano utworzenie Republiki Chińskiej.

Od początku zakładano, że chiński działacz nie pozostanie długo na stanowisku. Prezydenturę już pod koniec stycznia obiecano generałowi Yuanowi Shikai, stojącemu na czele wojsk cesarskich, pod warunkiem, że zdoła skłonić cesarza do abdykacji. Tak też się stało. Dzień po ustąpieniu Pu Yi, co miało miejsce 10 lutego, Sun Jat-sen także zrezygnował z urzędu. Yuan Shikai formalnie został prezydentem niecały miesiąc później, 10 marca.