Najważniejsze rocznice

fot.Franciszek Smuglewicz/domena publiczna Akt insurekcji ogłoszono na rynku krakowskim.

24 marca 1794 roku Tadeusz Kościuszko objął przywództwo polskiej insurekcji przeciw Rosji i carycy Katarzynie II. Jako Najwyższy Naczelnik Siły Zbrojnej Narodowej złożył na rynku krakowskim uroczystą przysięgę narodowi polskiemu, że wykorzysta powierzoną mu władzę jedynie do obrony granic i odzyskania niepodległości Rzeczpospolitej.

Na terytorium Polski od 1792 roku stacjonowały wojska rosyjskie. Rok później doszło do drugiego rozbioru Polski. Caryca Katarzyna II dążyła do ostatecznego podziału ziem polskich. By przeciwstawić się dominacji rosyjskiej i stopniowemu zagrabianiu terytorium Rzeczpospolitej, pod koniec 1792 na terenie Saksonii zawiązano sprzysiężenie. Już wówczas planowano przekazanie dowodzenia przygotowywanego powstania Tadeuszowi Kościuszce.

Nieoficjalnie insurekcja rozpoczęła się już 12 marca, gdy generał Antoni Madaliński odmówił poddania się redukcji, przeprowadzanej w wojsku przez rosyjską carycę. Zakładała ona zmniejszenie polskich sił zbrojnych o około połowę. Formalnie zryw ogłoszono jednak dopiero 24 marca.

Insurekcja trwała do połowy listopada 1794 roku, kiedy oddziały powstańcze skapitulowały w Radoszycach. Potyczki wybuchały jednak jeszcze w grudniu.