Portal dla tych, którzy wierzą, że przeszłość ma znaczenie. I że historia to sztuka dyskusji, a nie propagandy.
Menu
fot.domena publiczna 11 listopada Józef Piłsudski przejął dowodzenie wojskiem. Zdjęcie z 1919 roku.
11 listopada 1918 roku Rada Regencyjna przekazała władzę zwierzchnią nad wojskiem Józefowi Piłsudskiemu. Data ta jest uznawana za moment odzyskania przez Polskę niepodległości.
Rada Regencyjna sprawowała władzę w powstałym pod egidą Niemiec i Austro-Węgier Królestwie Polskim od października 1917 roku. Została powołana w oparciu o wydany przez mocarstwa centralne akt 5 listopada 1916 roku, przewidujący utworzenie niezależnego od Rosji państwa polskiego.
7 października 1918 roku Rada ogłosiła odezwę do narodu polskiego, w której – opierając się na zasadach pokojowych, zaproponowanych przez Woodrowa Wilsona – zapowiedziała odrodzenie „niepodległego państwa, obejmującego wszystkie ziemie polskie, z dostępem do morza, z polityczną i gospodarczą niezawisłością, jako też terytorialną nienaruszalnością”. Przewidziała wówczas powołanie rządu, który zajmie się przygotowaniem ordynacji wyborczej do przyszłego sejmu.
Wkrótce misję tworzenia rządu powierzono Józefowi Świeżyńskiemu, który na początku listopada usiłował przeprowadzić zamach stanu przeciwko Radzie. Odsunięto go od władzy, powołując tymczasowe rządowe prowizorium.
Sytuację w Królestwie zmienił powrót Józefa Piłsudskiego, który został zwolniony z niemieckiego więzienia. Przyszły Naczelnik Państwa przybył do Warszawy 10 listopada. Następnego dnia przejął dowodzenie wojskiem, a 14 listopada – całość władzy zwierzchniej. Dwa dni później wysłał na Zachód telegram anonsujący powstanie Polski. Tekst notyfikacji zawierał między innymi informację, że odrodzone państwo będzie republiką demokratyczna. Władzę Piłsudskiego uznały także inne ośrodki władzy, tworzące się na ziemiach polskich, w tym powstały 7 listopada 1918 roku lubelski rząd Ignacego Daszyńskiego.
W pierwszych latach po odzyskaniu niepodległości 11 listopada nie był jeszcze uznawany za datę odzyskania przez Polskę niepodległości. Święto państwowe ustanowiono w tym dniu dopiero w 1937 roku.
Bitwa o Przemyśl, walki o Przemyśl (11-12 listopada 1918) – opanowanie przez Ukraińców Przemyśla w pierwszych dniach listopada 1918 roku wywołało polskie przeciwuderzenie. Licząca ok. 550 ludzi, 6 dział i pociąg pancerny grupa mjr. Juliana Stachiewicza w dwudniowych...