Najważniejsze rocznice

fot.Earnest Lipgart/domena publiczna Decyzję o wprowadzeniu na terenie Królestwa stanu wojennego podjął car Mikołaj II.

10 listopada 1905 roku car Mikołaj II wprowadził na terenie Królestwa Polskiego stan wojenny. Zakończył w ten sposób „dekadę wolności” – falę strajków, wystąpień i manifestacji, które rozpoczęły się po ogłoszeniu 3 października manifestu konstytucyjnego.

Wydany przez Mikołaja II manifest był próbą uratowania kryzysowej sytuacji, w której znalazła się Rosja pod koniec października 1905 roku. Strajk, rozpoczęty w nocy z 24 na 25 października, objął prawie cały kraj. By uspokoić nastroje, car obiecał poddanym szereg praw i wolności, w tym nietykalność osobistą, wolność sumienia, słowa, zgromadzeń i związków. Zapowiedział też zwołanie Dumy Państwowej, którą wybierać mogli odtąd także robotnicy i chłopi.

W Polsce carskie zapowiedzi spotkały się z ogromnym entuzjazmem. W całym kraju organizowano manifestacje. Zgłaszano żądania uwolnienia więźniów politycznych, przetrzymywanych w Łodzi i Warszawie. Sytuacja zaczęła wymykać się spod kontroli, więc już 8 listopada generał-gubernator Warszawy, Gieorgij Skałon, zalecał wprowadzenie na terenie Królestwa stanu wojennego.

Po uzyskaniu zgody cara, 10 listopada zaczęto bezwzględnie zwalczać ruch rewolucyjny. Dzięki zaostrzonym przepisom władze mogły między innymi bez sądu wykonywać karę śmierci. Wkrótce stłumiono ruch strajkowy i znacząco osłabiono działające na terenie Królestwa partie robotnicze. Do końca miesiąca sytuację udało się opanować i 1 grudnia 1905 roku stan wojenny został zniesiony.