Najważniejsze rocznice

fot.domena publiczna Państwo Karola Wielkiego rozpadło się wkrótce po śmierci jego syna, Ludwika Pobożnego.

Najpóźniej 10 sierpnia 843 roku został podpisany traktat w Verdun. Porozumienie trwale podzieliło państwo Karola Wielkiego między jego wnuków.

Pierwsze symptomy rozpadu monarchii Karola Wielkiego pojawiły się już w drugiej dekadzie IX wieku. Przeciwko panującemu od 814 roku Ludwikowi I Pobożnemu, wystąpił wówczas Bernard, wnuk Karola i bratanek Ludwika. Bunt na szczęście udało się stłumić. Tuż po nim cesarz wydzielił jednak dzielnice trzem swoim synom, Lotarowi, Pepinowi i Ludwikowi. Pierwszy z nich otrzymał odebraną Bernardowi Italię, drugi Akwitanię, a trzeci – Bawarię. Lotar został ponadto wyniesiony do rangi współcesarza.

Podział ten wbrew oczekiwaniom władcy nie zakończył rodzinnych konfliktów. W latach 30. IX wieku powstała kolejna dzielnica, której zarząd powierzono ostatniemu z synów Ludwika, Karolowi Łysemu.

Po śmierci Pobożnego w 840 roku między braćmi wybuchł otwarty konflikt. Karol i Ludwik zawarli przymierze przeciwko cesarzowi Lotarowi, którego wspierał syn zmarłego w 838 roku Pepina I, Pepin II. Dwaj młodsi Karolingowie pokonali następcę tronu w bitwie pod Fontenoy-en-Puisaye w czerwcu 841 roku. Ich sojusz wzmocniła dodatkowo zawarta w lutym 842 roku przysięga strasburska.

Traktat po wyniszczającej wojnie zawarto ostatecznie na początku sierpnia 843 roku w Verdun. Najprawdopodobniej nastąpiło to między 8 a 10 sierpnia, ponieważ akt jest wspominany w sporządzonym 10 sierpnia dokumencie pochodzącym z niedalekiego Dugny.

Na mocy porozumienia Lotar, Ludwik i Karol podzielili między siebie ziemie królestwa, powiększając wcześniej zarządzane dzielnice. Lotar, który zachował tytuł cesarski, panował odtąd wzdłuż Renu, od Alp po Morze Północne. Na wschód od jego ziem rozciągały się terytoria Ludwika. Na zachód od linii Mozy, Skaldy, Saony i Redanu rozciągała się natomiast dzielnica Karola. Akwitania tymczasem pozostała przy Pepinie II, jednak już pięć lat po traktacie został on z niej usunięty przez Karola.

Monarchia frankijska nigdy już nie została ponownie zjednoczona. Dokładny przebieg granic między dzielnicami zmieniał się jeszcze wielokrotnie, jednak sam podział się utrwalił, dając początek przyszłym państwom europejskim.