Iwan V Aleksiejewicz (ur. 27 VIII 1666, zm. 29 I 1696 w Moskwie) – car rosyjski w latach 1682–1696. Syn Aleksego Michajłowicza i Marii Miłosławskiej. Żonaty z Praskowią Sołłykową (1684), miał z nią pięć córek, z których Katarzyna, wydana za Karola, księcia meklemburskiego, była babką Iwana VI, a Anna – cesarzem rosyjskim (1730–1740).

Ograniczony umysłowo i nie zainteresowany sprawami państwa, poświęcał się życiu rodzinnemu. Tron carski otrzymał tylko dzięki ambicji siostry, Zofii. Gdy po śmierci Fiodora III wybuchły w Moskwie walki między stronnictwami bojarskimi związanymi z rodzinami dwóch żon cara Aleksego, Miłosławskimi i Naryszkinami, Naryszkinowie ogłosili carem dziesięcioletniego Piotra I. Walcząca o władzę Zofia wykorzystała powstanie strzelców moskiewskich (formacja ok. 50 tys. gwardii carskiej) do wyniesienia na tron Iwana V. Regencje sprawowała wbrew obyczajowi (jako niezamężna nie powinna występować publicznie) w imieniu obu braci, wspierana przez faworyta Wasyla Golicyna.

W 1689 roku Piotr I obalił regentkę, zamykając ją w klasztorze, i objął faktyczne rządy. Car Piotr I pozostawił Iwana V w spokoju. Aż do jego śmierci informował go o korespondencji w sprawach państwowych.

Autor hasła:

Krzysztof Pietkiewicz – profesor doktor habilitowany, historyk specjalizujący się w historii Europy Wschodniej, związany z Uniwersytetem im. Adama Mickiewicza w Poznaniu. Autor wielu publikacji, poświęconych m. in. historii Litwy i Wielkiego Księstwa Litewskiego. Współautor „Słownika władców Europ średniowiecznej” oraz „Słownika władców Europy nowożytnej i najnowszej”.