Anna Iwanowna (ur. 28 I 1693, zm. 17 X 1740 w Petersburgu) – cesarzowa rosyjska od 25 stycznia 1730 roku. Córka Iwana V i Praskowii Sałtykowej. W 1710 roku wydana za mąż za księcia kurlandzkiego Fryderyka Wilhelma (zm. 1711), do 1730 roku mieszkała w Kurlandii. Niezamężna, bezpotomna.

Wyniesiona na tron po śmierci Piotra II przez stronnictwo arystokratyczne zmierzające do ograniczenia samowładztwa carskiego w Rosji, przyjęła tzw. „kondycje” podporządkowujące władcę decyzjom Najwyższej Tajnej Rady. W zamian za przywileje dla szlachty uzyskała poparcie jej gwardii; w 1730 roku odmówiła podpisania kondycji i zlikwidowała Tajną Radę.

Słabego charakteru i nikłych zdolności, nie interesowała się sprawami państwa, oddając się rozpuście i zabawom. Rosją rządził jej faworyt, szlachcic kurlandzki hrabia Ernst Johann Biron — jako oberkammerherr dworu cesarskiego, a od 1737 roku – książę Kurlandii. Rządy Anny i Birona to okres ogromnych wpływów w Rosji szlachty pochodzenia niemieckiego z prowincji nadbałtyckich (Kurlandia, Inflanty). Wyznaczyła na następcę syna swojej siostrzenicy, Iwana VI.

Autor hasła:

Krzysztof Pietkiewicz – profesor doktor habilitowany, historyk specjalizujący się w historii Europy Wschodniej, związany z Uniwersytetem im. Adama Mickiewicza w Poznaniu. Autor wielu publikacji, poświęconych m. in. historii Litwy i Wielkiego Księstwa Litewskiego. Współautor „Słownika władców Europ średniowiecznej” oraz „Słownika władców Europy nowożytnej i najnowszej”.