Twoja Historia

Portal dla tych, którzy wierzą, że przeszłość ma znaczenie. I że historia to sztuka dyskusji, a nie propagandy.

Henryk I Beauclerc (król Anglii 1100-1135, książę Normandii 1106-1135)

Henryk I Beauclerc (fot. domena publiczna)

fot.domena publiczna Henryk I Beauclerc (fot. domena publiczna)

Henryk I zw. Beauclerc (ur. 1069 w Selby, hr. York, zm. 1 XII 1135 w Lyons-la-Forêt) – król Anglii od 1100 r. z dynastii normańskiej i książę Normandii od 1106 r. Najmłodszy syn Wilhelma I Zdobywcy, króla Anglii, i Matyldy, córki Gotfryda, księcia Flandrii. Żonaty z Matyldą, córką Malkolma, króla Szkocji, oraz z Adelą, córką Godfryda VII, hrabiego Louvain. Z pierwszego związku pochodziła córka Matylda (Maud), wydana za Gotfryda Plantageneta. Drugi związek był bezdzietny.

Został królem Anglii po śmiertelnym wypadku na polowaniu swojego starszego brata Wilhelma II. W tym czasie jego najstarszy brat Robert, książę Normandii, przebywał na pierwszej wyprawie krzyżowej. Henryk musiał uporać się z opozycją w Anglii, a także szlachtą normandzką, domagającą się objęcia tronu przez Roberta. Henryk pozyskał sobie poparcie baronów angielskich wprowadzeniem tzw. karty swobód (1100), która znosiła cześć niepopularnych decyzji podatkowych jego poprzednika, Wilhelma II, a także nadawała szereg udogodnień w dziedzinie gospodarowania spadkiem i podziału dóbr rodowych.

Zręcznym posunięciem było także małżeństwo z Matyldą, córką Malkolma III, króla Szkocji, która była spokrewniona z dynastia anglosaską. Henryk załagodził także rozpoczęty przez Wilhelma II spór z Kościołem, przywołując z wygnania św. Anzelma, arcybiskupa Canterbury. Wprawdzie konflikt z biskupem później odnowi się, jednakże w decydującym momencie, kiedy Robert wrócił z krucjaty (1101) i upomniał się o swoje prawa do korony, spory były zażegnane. Kwestię dziedziczenia tronu angielskiego przez Roberta rozwiązał Henryk ostatecznie, najeżdżając Normandię (1106) i, przy wydatnym wsparciu tamtejszych możnych, pokonując brata. Robert spędził resztę życia w więzieniu na zamku Cardiff.

Henryk starał się także wesprzeć swoje panowanie potężnymi sojuszami dynastycznymi. Swoją córkę Matyldę (zwana Maud) wydał za mąż za cesarza Henryka V, a po jego śmierci w 1128 r. za Gotfryda Plantageneta, hrabiego Anjou. Koligacje te miały być jednak tylko wsparciem dla sukcesora Henryka, jedynego syna Roberta. Sytuacja zmieniła się diametralnie po śmierci Roberta, który zginął w katastrofie statku w 1120 r. Kiedy drugie małżeństwo Henryka okazało się bezdzietne, zmusił on możnych angielskich do uznania sukcesji swojej córki Matyldy, która urodziła wkrótce syna, Henryka (II), przyszłego króla Anglii. Po śmierci Henryka I baronowie uznali jednak za króla siostrzeńca zmarłego władcy, Stefana z Blois, co rozpoczęło jego długoletni konflikt z Matyldą, zakończony dopiero w 1153 r., układem Stefana z Henrykiem II.

Źródło:

Powyższe hasło ukazało się pierwotnie w publikacji książkowej pt. Słownik władców Europy średniowiecznej (Wydawnictwo Poznańskie 2005) pod redakcją Józefa Dobosza, przygotowanej przez historyków związanych z Uniwersytetem Adama Mickiewicza w Poznaniu i z Polską Akademią Nauk.

Autor hasła:

Maciej Michalski – doktor habilitowany, historyk mediewista, związany z Instytutem Historii Uniwersytetu im. Adama Mickiewicza w Poznaniu. Autor prac poświęconych m. in. historii idei, historii kobiet oraz historii kształtowania się tożsamości narodowej Słowian w XIX wieku. Współautor „Słownika władców polskich”, „Słownika władców Europy średniowiecznej” oraz „Słownika władców Europy nowożytnej i najnowszej”.