Twoja Historia

Portal dla tych, którzy wierzą, że przeszłość ma znaczenie. I że historia to sztuka dyskusji, a nie propagandy.

Gustaw V (król Szwecji 1907–1950)

Gustaw V.

fot.domena publiczna Gustaw V.

Gustaw V (ur. 16 VI 1858 w Sztokholmie, zm. 29 X 1950 w Sztokholmie, Drottningholm) – król Szwecji w latach 1907–1950. Syn króla Szwecji i (do 1905) Norwegii, Oskara II i Zofii von Nassau. W 1881 roku poślubił Wiktorię von Baden (1862–1930); w 1950 roku tron odziedziczył ich najstarszy syn, Gustaw VI Adolf. Otrzymał wykształcenie wojskowe, a ponadto studiował przez rok na uniwersytecie w Uppsali i przez jeden semestr w Oslo.

W 1911 roku powierzył misję formowania rządu liberałowi Karlowi Staafowi, który przeprowadził szereg reform socjalnych i ograniczył wydatki na zbrojenia, mimo konieczności wojskowego zabezpieczenia granicy zachodniej po rozwiązaniu unii z Norwegią i zagrożenia ze strony Rosji, prowadzącej politykę rusyfikacyjną w Finlandii. W lutym 1914 roku Gustaw V wykroczył poza swoje konstytucyjne uprawnienia, popierając żądania zgłoszone podczas tzw. marszu chłopów, krytykujących rząd i domagających się natychmiastowych działań na rzecz obronności Szwecji; efektem była dymisja Staafa i powołanie rządu konserwatywnego.

Podczas pierwszej wojny światowej dążył do zachowania neutralności, Szwecja utrzymywała jednak kontakty handlowe z Niemcami. W 1919 roku uchwalono powszechne prawo wyborcze, w 1920 roku powstał pierwszy rząd socjaldemokratyczny Karla Brantinga. Również podczas drugiej wojny światowej Gustaw V zdecydowanie opowiedział się za zachowaniem neutralności przez Szwecję, choć w 1940 roku kilka tysięcy ochotników szwedzkich wsparło Finlandię w wojnie z ZSRR. W 1945 roku bratanek króla, hrabia Folke Bernadotte (wiceprezes Szwedzkiego Czerwonego Krzyża), wynegocjował z Niemcami zwolnienie kilku tysięcy osób z obozów koncentracyjnych.

Autor hasła:

Olgierd Kiec – doktor habilitowany, politolog i historyk XIX i XX wieku związany z Uniwersytetem Zielonogórskim. Autor publikacji poświęconych m. in. historii protestantyzmu w Wielkopolsce. Współautor „Słownika władców Europy nowożytnej i najnowszej”.