Twoja Historia

Portal dla tych, którzy wierzą, że przeszłość ma znaczenie. I że historia to sztuka dyskusji, a nie propagandy.

Fryderyk III Habsburg (król Niemiec 1440-1493, cesarz rzymski 1452-1493)

Fryderyk III Habsburg (fot. domena publiczna)

fot.domena publiczna Fryderyk III Habsburg (fot. domena publiczna)

Fryderyk III (ur. 21 IX 1415 w Innsbrucku, zm. 19 VIII 1493 w Linzu) – król Niemiec od 1440 r., cesarz rzymski od 1452 r. Syn księcia Ernesta Żelaznego i Cymbarki, córki księcia mazowieckiego Siemowita; ojciec Maksymiliana I. Pochowany w katedrze św. Stefana w Wiedniu.

W 1435 r. przejął należne mu po zmarłym w 1424 r. ojcu księstwa Styrii i Krajny. Mimo młodego wieku był głową rodu Habsburgów, stąd też jego wybór na króla w 1440 r. był niemal oczywisty. W odróżnieniu od swoich poprzedników nie ubiegał się o koronę Czech, a na Węgrzech jedynie wspierał prawa Władysława Pogrobowca do dziedzictwa po ojcu, Albrechcie II. Najważniejsze były dla niego dziedziczne posiadłości Habsburgów i troska o ich powiększanie. Zaraz po objęciu tronu udał się do południowo-zachodnich Niemiec, gdzie odzyskał zagarnięte posiadłości Habsburgów. Świadomie nawiązywał do tradycji Staufów: uważał się za trzeciego z Fryderyków – po Fryderyku II – z pominięciem antykróla Fryderyka Pięknego (1314-1330). W 1442 r. wydał Reformatio Friderici – które miało być podstawą reformy prawa, ale z którego ostał się do dziś jedynie wymóg zapisywania postepowania sądowego. W 1448 r. zawarł z papieżem Mikołajem V konkordat wiedeński, który przywracał papiestwu spore wpływy na Kościół w Niemczech, za co Fryderyk został koronowany na cesarza w 1452 r. Była to ostatnia koronacja cesarska w Rzymie. Wówczas też pojął za żonę Eleonorę, córkę króla Portugalii.

Fryderyk prawdopodobnie w jakiś sposób wspomagał portugalskie próby dotarcia do Indii. W latach pięćdziesiątych doszło do poważnego kryzysu wewnętrznego w Austrii, wobec którego Fryderyk zachowywał się niezwykle pasywnie. Udało się mu odeprzeć próby podporządkowania przez księcia Burgundii Karola Zuchwałego części Nadrenii. Zawarty z nim w 1475 r. pokój zaowocował niezwykle ważnym dla przyszłych losów Habsburgów małżeństwem syna cesarza Maksymiliana I z Marią, córką Karola Zuchwałego i dziedziczką księstwa Burgundii. W 1486 r. przeprowadził wybór Maksymiliana na króla Niemiec. Starania Fryderyka o tron węgierski skończyły się traktatem w Bratysławie w 1491 r., w którym zawarto układ na przeżycie miedzy Jagiellonami a Habsburgami.
Długie panowanie Fryderyka było już przez współczesnych źle oceniane, co zaciążyło na opinii nowożytnej historiografii. Obecnie raczej widzi się w nim władcę, który przejął sporo powstałych za jego poprzedników obciążeń i nie zawsze sobie z nimi radził, ale stworzył podwaliny sukcesów swojego syna, Maksymiliana I. Nie zrealizowane plany reformy państwa i administracji wyprzedzały ducha epoki. Znane były zainteresowania Fryderyka III naukami przyrodniczymi, alchemią, literaturą i techniką.

Źródło:

Powyższe hasło ukazało się pierwotnie w publikacji książkowej pt. Słownik władców Europy średniowiecznej (Wydawnictwo Poznańskie 2005) pod redakcją Józefa Dobosza, przygotowanej przez historyków związanych z Uniwersytetem Adama Mickiewicza w Poznaniu i z Polską Akademią Nauk.

Autor hasła:

Dariusz A. Sikorski – doktor habilitowany, profesor UAM. Mediewista specjalizujący się we wczesnych dziejach Polski, a zwłaszcza historii Kościoła i religii. Autor prac Kościół w Polsce za Mieszka I i Bolesława Chrobrego, Wczesnopiastowska architektura sakralna czy Początki Kościoła w Polsce, a także popularnonaukowej książki Religie dawnych Słowian. Współautor „Słownika władców średniowiecznej Europy”.