Chrystian II Okrutny (ur. 1 VII 1481 w Nyborgu, zm. 25 I 1559 w Kalundborgu) – król Danii i Norwegii w latach 1513–1523, król Szwecji w latach 1520–1521. Syn Jana, króla Danii i Norwegii, oraz Krystyny, córki elektora saskiego Ernesta. Z małżeństwa z Elżbietą (1501–1525), córką Filipa I Pięknego, króla Kastylii, miał sześcioro dzieci. Trzej synowie Chrystiana zmarli wkrótce po przyjściu na świat.

Odebrał staranne wychowanie. Za życia ojca sprawował stanowisko namiestnika Norwegii, gdzie zapoznał się ze sztuką rządzenia. Po objęciu tronu Danii i Norwegii (1513) dążył do wzmocnienia władzy królewskiej. Ograniczył prawa szlachty i duchowieństwa. Faworyzował stan mieszczański, brał w opiekę chłopów. Zapewnił miastom monopol handlowy, znosząc prawo szlachty i pośredników hanzeatyckich do handlowania produktami rolnymi. Doprowadził do opracowania kodeksu praw, opartego na wzorach holenderskich.

Utrzymywał dobre stosunki z papieżem i Habsburgami. W 1515 roku ożenił się z Elżbietą, siostrą przyszłego cesarza Karola V. Dążył do rewizji stosunków panujących wówczas w Szwecji, gdzie jedynie formalnie uznawano zwierzchność króla duńskiego, a faktycznie rządzili namiestnicy ze szwedzkiego rodu Sture.

Pierwsze wyprawy Chrystiana na Szwecję, zorganizowane w 1517 i 1518 roku, zakończyły się niepowodzeniem. Pokonał Szwedów dopiero na początku 1520 roku, a 4 listopada tegoż roku uzyskał koronę szwedzką. Rozprawił się surowo ze swoimi przeciwnikami politycznymi. 8 i 9 listopada 1520 roku ścięto z jego polecenia osiemdziesięciu dwóch wielmożów szwedzkich, m.in. ojca i szwagra Gustawa Wazy (tzw. krwawa łaźnia sztokholmska).

W 1521 roku utracił koronę szwedzką w wyniku powstania ludowego, które wyniosło na tron Gustawa Wazę. Wydarzenie to położyło kres unii kalmarskiej. Niepowodzenia w Szwecji uaktywniły opozycję antykrólewską w Danii. Zbuntowana przeciw Chrystianowi szlachta oddała władzę w Danii i Norwegii w ręce Fryderyka I. Usunięty z tronu (1523), Chrystian schronił się w Niderlandach. W 1531 roku, wspomagany przez cesarza Karola V, podjął nieudaną próbę odzyskania korony. Resztę życia spędził w więzieniu w zamku Sønderborg (do 1549) i w areszcie w Kalundborgu.

Autor hasła:

Andrzej Kamieński – doktor habilitowany, historyk specjalizujący się w historii nowożytnej, związany z Instytutem Historii Polskiej Akademii Nauk. Autor wielu publikacji poświęconych m. in. dynastii Hohenzollernów. Współautor „Słownika władców Europ średniowiecznej”, „Słownika władców Europy nowożytnej i najnowszej” oraz „Słownika władców polskich”.