fot.Daderot, lic. domena publiczna Enklopion – zdjęcie poglądowe (fot. Daderot, lic. domena publiczna)

Jesienią w twierdzy Trapesitsa w Bułgarii natrafiono na nieznany wcześniej kościół pochodzący z XIII wieku. Odkrycie ucieszyło badaczy, ale naprawdę zelektryzowało ich dopiero to, co znaleziono we wnętrzu świątyni. 

W trzynastowiecznym kościele znajdował się pochodzący z XII w. enkolpion. Pod tą tajemniczą nazwą kryje się maleńki relikwiarz noszony na szyi przez chrześcijan.

Zawiera on albo fragment z Biblii, albo relikwię (np. kość świętego lub ziemię z jego grobu). Ten znaleziony w Bułgarii jest wyjątkowy, ponieważ zdaniem badaczy zawiera on fragment krzyża Jezusa Chrystusa.

Jak podkreśla portal archaeologyinbulgaria.com, autentyczność takiej relikwii technicznie rzecz biorąc nie może być w żaden sposób potwierdzona. Przyjmuje się jednak, że wszystkie drzazgi używane jako relikwie w średniowiecznych kościołach w tej części Europy pochodziły właśnie z tego źródła. Co ciekawe, zwyczajowo relikwie umieszczano w ścianach świątyni w czasie jej budowy.

Znalezisko światowej klasy

Sam enkolpion także nie jest typowy. Jest wysoki na 11 centymetrów, szeroki na 5,5 i ma przy tym grubość 1 centymetra oraz został wykonany ze złota. Naukowcy wierzą, że powstał w warsztacie złotniczym w bizantyjskiej stolicy – Konstantynopolu. Archaeologyinbulgaria.com przytacza wypowiedź archeolożki Nadieżdy Botevej:

Ten krzyż to naprawdę znalezisko światowej klasy! Ale idzie to w parze z odkryciem bardzo interesującego kościoła. [Przedmiot – przyp. red.] został umieszczony w najświętszym miejscu każdej świątyni, za stołem ołtarzowym.

Konkretnie rzecz ujmując, złoty enkolpion znaleziono w małym wgłębieniu z zaprawy murarskiej za filarem ołtarza. Został tam wbudowany w czasie, gdy kościół konsekrowano.

W czasie wykopalisk badacze natrafili także na położony w pobliżu znalezionej świątyni cmentarz, na którym przebadali 30 grobów. Artefakty znalezione w nekropolii dowodzą, że używała jej wspólnota cywilna, choć kościół położony jest wewnątrz twierdzy.

Źródła informacji:

• World’s first medieval gold cross reliquary with holy cross particle discovered in Trapesitsa fortress in Bulgaria’s Veliko Tarnovo, archaeologyinbulgaria.com [dostęp 26.15.2018].