fot.domena publiczna Wizerunek Włodzimierza II Monomacha.
Włodzimierz II Monomach (ur. 1053, zm. 19 V 1125) – książę perejasławski, turowski, smoleński od 1077 roku i w latach 1096–1097, książę czernihowski w latach 1077–1094, wielki książę kijowski w latach 1113–1125. Syn Wsiewołoda Jarosławowicza i cesarzowej Ireny (po dziadku, cesarzu Konstantynie IX Monomachu, odziedziczył przydomek). Z jego trzech żon znamy imię Gidy, córki króla Anglii Harolda Godwinsona; ok. 1107 roku ożenił się z córką chana Połowców. Z jego jedenaściorga dzieci najbardziej znani są: Mścisław I, Jerzy Dołgoruki i Eufemia (zm. 1139), żona króla węgierskiego Kolomana.
Legendarny wódz, zręczny dyplomata i pisarz. Blisko współpracował z ojcem, który za pomoc w opanowaniu Kijowa (1078) nadał mu Czernihów. Sławę zdobył dzięki walkom z Połowcami (od 1093). Podejmował dalekie wyprawy w step (1103, 1107, 1111). Dzięki jego zwycięstwom ustały najazdy Połowców.
Zwolennik pokoju wewnętrznego, na zjazdach książąt (1097, 1101 i 1103) przyczynił się do likwidacji zasady senioratu na rzecz dziedzicznych udziałów. Po śmierci Światopełka Izasławowicza w 1113 roku stłumił powstanie w Kijowie i został wielkim księciem.
Udało mu się podporządkować sobie większość książąt ruskich. Założył z dala od stepu nowy gród, Włodzimierz, u ujścia Klaźmy do Wołgi, który stał się ośrodkiem księstwa suzdalskiego. Jest autorem Pouczenija, błyskotliwie napisanego traktatu dydaktycznego, zawierającego wskazówki dla synów, a uznawanego za jeden z najświetniejszych zabytków dawnej literatury ruskiej.