Teodor II Laskarys (ur. XI 1221, zm. 16 VIII 1258 w Nymphaion) – cesarz Nikei od 3 listopada 1254 roku. Syn Jana III Watatzesa i Ireny. Ożeniony z Heleną, córką Iwana II Asena, z którą miał dwie córki, Irenę i Marię oraz syna, Jana IV.

Ożeniony został jeszcze w dzieciństwie (1235) z córką bułgarskiego cara, którą wcześniej zaręczono z Baldwinem II. Jego ojciec, Jan Watatzes, m.in. takimi metodami potrafił zjednoczyć wiele ziem bizantyńskich. Był człowiekiem o szerokich horyzontach umysłowych. Znalazł dla syna wybitnego wychowawcę, Nikefora Blemydesa. Były to przesłanki, na których Teodor zbudował w Nikei po dojściu do władzy prawdziwy ośrodek naukowy.

Teodor II pozostawił po sobie duży zbiór listów, wspomnienie o Fryderyku II Hohenstaufie, pochwałę Jana Watatzesa, panegiryk poświęcony Nikei, a także liczne pisma teologiczne. Był władcą despotycznym i wskutek tego zraził do siebie arystokratyczną elitę. Powściągliwie oceniał projekt zawarcia unii ze Stolicą Apostolską. Jego krótkie panowanie nie przyniosło istotnych zmian, które mogłyby doprowadzić do odzyskania Konstantynopola. Zmarł w trzydziestym siódmym roku życia po ataku epilepsji.

Autor hasła:

Kazimierz Ilski – profesor doktor habilitowany, historyk specjalizujący się w historii starożytnej, związany z Instytutem Historii Uniwersytetu im. Adama Mickiewicza w Poznaniu. Specjalizuje się w historii Kościoła Wschodniego i Bizancjum. Współautor „Słownika władców Europy średniowiecznej” oraz „Słownika władców Europy nowożytnej i najnowszej”.

Źródło:

Powyższe hasło ukazało się pierwotnie w publikacji książkowej pt. Słownik władców Europy średniowiecznej (Wydawnictwo Poznańskie 2005) pod redakcją Józefa Dobosza, przygotowanej przez historyków związanych z Uniwersytetem Adama Mickiewicza w Poznaniu i z Polską Akademią Nauk.