Siemowit I (ur. ok. 1228, zm. 23 VI 1262) – książę czerski i mazowiecki, syn Konrada I mazowieckiego i Agafii, córki Świętosława Andrzeja, księcia na Nowogrodzie Siewierskim.

Rządy w południowej części Mazowsza, księstwie czerskim, rozpoczął dopiero po śmierci ojca (1247), kiedy najstarszy z braci, Kazimierz I kujawski, oddzielił je od ziemi łęczyckiej. W 1248 roku, po śmierci drugiego brata Bolesława (I), objął rządy w północnej części Mazowsza, księstwie płockim, jednocząc tym samym całe Mazowsze. Z tą chwilą stał się poważnym konkurentem dla Kazimierza kujawskiego. Rywalizacja z nim będzie determinować całą jego późniejszą politykę.

Kontynuował sojusz Konrada I z księciem halicko-włodzimierskim Danielem, a później Romanem, zwrócony przeciwko Jaćwięgom, a potem Litwinom. Przełomowym momentem w polityce Siemowita było zawarcie w 1254 roku układu w Raciążu z Krzyżakami, na mocy którego wraz z Danielem miał zatrzymać 1/3 ziem jaćwięskich, zaś w zamian mieli pomagać Krzyżakom w walce przeciwko ich wrogom. Układ ten skierowany był przeciwko Kazimierzowi kujawskiemu, który w rewanżu uwięził Siemowita i jego żonę. Jednakże już w następnym roku bracia związali się sojuszem w walce przeciwko księciu pomorskiemu.

Następny zwrot w polityce Siemowita wobec brata nastąpił w 1259 roku, kiedy stanął po stronie Bolesława Pobożnego w jego rywalizacji z Kazimierzem kujawskim o kasztelanię lądzką. Spór ten pogłębiło zaangażowanie się Bolesława w spór o spadek po Babenbergach. Siemowit wraz z księciem halicko-włodzimierskim Romanem i Bolesławem V Wstydliwym w odwecie za najazd Kazimierza na dzielnicę Bolesława Pobożnego zaatakował ziemię łęczycką, którą na krótko przyłączył do Mazowsza.

Mazowszu zaczął w tym czasie zagrażać nowy przeciwnik — Litwa, jednocząca się pod wodzą Mendoga. Siemowit był zaniepokojony sojuszem pomiędzy Litwinami i Kazimierzem kujawskim. W 1260 roku zawarł z Krzyżakami układ w Troszynie, skierowany przeciwko Litwie, a także najprawdopodobniej Kazimierzowi. Nie uchroniło to jednak Mazowsza od najazdów litewskich.

Na początku 1262 roku zostało ono spustoszone przez wojska litewskie pod wodzą Trojnata. Siemowit wraz z synem Konradem dostał się do niewoli i został stracony. W następnych latach Mazowsze było zarządzane przez Bolesława Pobożnego, który przekazał władzę Konradowi po jego powrocie z niewoli litewskiej.

Rządy Siemowita I charakteryzują się dbałością o utrzymanie jedności terytorialnej księstwa. Mniej wiadomo o jego działalności gospodarczej. Był żonaty z Perejasławą, córką Daniela, księcia halicko-włodzimierskiego, z którą miał dwóch synów: Konrada i Bolesława, oraz córkę Salomeę.

Autor hasła:

Maciej Michalski – doktor habilitowany, historyk mediewista, związany z Instytutem Historii Uniwersytetu im. Adama Mickiewicza w Poznaniu. Autor prac poświęconych m. in. historii idei, historii kobiet oraz historii kształtowania się tożsamości narodowej Słowian w XIX wieku. Współautor „Słownika władców polskich”, „Słownika władców Europy średniowiecznej” oraz „Słownika władców Europy nowożytnej i najnowszej”.

Źródło:

Powyższe hasło ukazało się pierwotnie w publikacji książkowej pt. Słownik władców polskich (Wydawnictwo Poznańskie 1999) pod redakcją Józefa Dobosza, przygotowanej przez historyków związanych z Uniwersytetem Adama Mickiewicza w Poznaniu i z Polską Akademią Nauk.