Olaf II Święty (ur. ok. 995, zm. 29 VII 1030 pod Stiklestad) – król Norwegii w latach 1016-1028. Pogrobowy syn Haralda Grenske, króla Vestfoldu, i Asty Gudbrandsdatter, córki wielmoży Gudbranda Kúlu.

Małżeństwo Olafa z Astrydą było bezpotomne. Miał natomiast nieślubnego syna, Magnusa I Dobrego (1024-1047), od 1035 r. króla Norwegii, a od 1042 r. także Danii. Zwłoki króla spoczęły we wzniesionej w Nidaros (Trondheim) katedrze. Wywodził się od króla Haralda I Pięknowłosego, zjednoczyciela państwa norweskiego. Dzieciństwo spędził na dworze swego ojczyma Sigurda Syra, króla Ringerike (w południowo-wschodniej części Norwegii).

W młodości trudnił się korsarstwem i napadał na czele oddziału wikingów na wybrzeża Danii, Szwecji, Finlandii i Fryzji. Walczył również na żołdzie króla angielskiego Ethelreda II przeciwko Duńczykom oraz we Francji, gdzie przyjął chrzest. W 1015 r. powrócił do Norwegii i podjął próbę opanowania tronu królewskiego. Zaangażowanie głównych sił duńskich oraz posiłkowych oddziałów jarla norweskiego Eryka Hakonssona w walkach na terenie Anglii ułatwiło Olafowi zadanie. W 1016 r. pokonał i zgładził w bitwie pod Nesjar jarla Swena Hakonssona, duńskiego wasala panującego w Norwegii.

Wkrótce po objęciu rządów zawarł przymierze z królem Szwecji Olafem III Skötkonungiem i ożenił się w 1019 r. z jego córką Astrydą. Uzyskał od teścia ziemie norweskie zagarnięte przez Szwedów w r. – Bohuslän i cześć Trøndelagu. Zjednoczywszy państwo, utrwalał w nim religię chrześcijańską. Tworzona przez niego organizacja kościelna została podporządkowana pod względem administracyjnym arcybiskupstwu hamburskiemu. W sojuszu z królem szwedzkim Anundem Jakubem prowadził wojnę z władcą Danii i Anglii Kanutem I Wielkim. Po porażce w bitwie pod Helgną utracił w 1028 r. tron norweski. Schronił się na Rusi, na dworze Jarosława Mądrego, wielkiego księcia kijowskiego. W 1030 r. próbował zbrojnie odzyskać koronę; zginął w bitwie pod Stiklestad, pokonany przez norweskich stronników Kanuta I Wielkiego. Jego pamięć otoczyła legenda bohaterstwa i świętości. W 1164 r. został kanonizowany i urósł do roli patrona Norwegii.

Źródło:

Powyższe hasło ukazało się pierwotnie w publikacji książkowej pt. Słownik władców Europy średniowiecznej (Wydawnictwo Poznańskie 2005) pod redakcją Józefa Dobosza, przygotowanej przez historyków związanych z Uniwersytetem Adama Mickiewicza w Poznaniu i z Polską Akademią Nauk.

Autor hasła:

Andrzej Kamieński – doktor habilitowany, historyk specjalizujący się w historii nowożytnej, związany z Instytutem Historii Polskiej Akademii Nauk. Autor wielu publikacji poświęconych m. in. dynastii Hohenzollernów. Współautor „Słownika władców Europ średniowiecznej”, „Słownika władców Europy nowożytnej i najnowszej” oraz „Słownika władców polskich”.