Najważniejsze rocznice

fot.John Foxe/domena publiczna Henryk, jego żona i syn czekali trzy dni na dopuszczenie przed oblicze papieża.

28 stycznia 1077 roku papież Grzegorz VII zdjął ekskomunikę z cesarza Henryka IV. Wcześniej monarcha ukorzył się przed papieżem, klęcząc trzy dni w worku pokutnym i boso pod murami Kanossy.

Wydarzenia w Kanossie były szczytowym momentem XI-wiecznej odsłony sporu między papiestwem i cesarstwem o inwestyturę, czyli prawo mianowania biskupów, a szerzej – o zwierzchnictwo w świecie chrześcijańskim. Spór między Grzegorzem i Henrykiem narastał od 1075 roku, kiedy ten pierwszy ogłosił Dictatus papae, dokument przyznający mu między innymi prawo intronizacji i detronizacji władców świeckich.

W odpowiedzi na dyktat papieża, Henryk IV zgromadził w Wormacji część niemieckich biskupów. 24 stycznia 1076 roku skłonił ich do wypowiedzenia posłuszeństwa Grzegorzowi, co rozpoczęło siłową konfrontację. 22 lutego cesarz (wraz z biskupami) został obłożony ekskomuniką. Jednocześnie przywódca Kościoła zwolnił niemieckich książąt z obowiązku wierności wobec dotychczasowego władcy i pozbawił Henryka godności królewskiej. Ogłosił też, że po upływie roku utrata ta stanie się nieodwracalna.

Bojąc się utraty swoich wasali i pojawienia się konkurenta na tronie, monarcha zaczął zabiegać o spotkanie z papieżem. Ten ostatni w międzyczasie schronił się w Kanossie. Cesarz dotarł tam po trudnej podróży. Zanim został wpuszczony, musiał jednak okazać skruchę. Mimo szalejącej śnieżnej zamieci, przywdział worek pokutny i stanął boso na śniegu, pukając do bram twierdzy. Otwarto mu dopiero po trzech dniach.

Dopuszczony przed oblicze Grzegorza, Henryk padł na kolana i błagał o przebaczenie. Dopiero wówczas papież zgodził się zdjąć ekskomunikę i przyjąć monarchę z powrotem na łono Kościoła. Wieczorem tego dnia przywódcy przyjęli wspólnie komunię w zamkowej kaplicy.