Najważniejsze rocznice

fot.domena publiczna Na czele konfederacji szczebrzeszyńskiej stanął Jan III Sobieski.

23 listopada 1672 roku została zawiązana konfederacja szczebrzeszyńska. Sojusz wymierzony był w króla Michała Korybuta Wiśniowieckiego.

Antykrólewską opozycję tworzyło stronnictwo tak zwanych „malkontentów”, do którego należeli między innymi prymas Mikołaj Prażmowski i hetman wielki koronny Jan Sobieski. Już w czasie sejmu elekcyjnego występowali oni przeciwko kandydaturze syna Jeremiego Wiśniowieckiego, popierając Ludwika Burbona, księcia de Condé (zwanego Kondeuszem Wielkim). Udało im się nawet doprowadzić do zerwania sejmu koronacyjnego.

Po elekcji walka malkontentów ze stronnictwem prokrólewskim nasilała się, nawet w obliczu zagrożenia tureckiego. 16 października 1672 roku wierni monarsze przedstawiciele szlachty i magnateri zawiązali w obronie króla konfederację gołębiowską. Wykorzystując ich poparcie, Wiśniowiecki wynegocjował między innymi traktat pokojowy z Imperium Osmańskim. Ponadto konfederaci wysunęli szereg propozycji reform. Postulowali też złożenie Sobieskiego z urzędu.

Konfederacja szczebrzeszyńska została zawiązana w odpowiedzi na żądania konfederacji Gołębiowskiej i w obronie stanowiska hetmana. Na jej czele stanął sam Sobieski.

Konflikt między zwaśnionymi stronnictwami przeciągnął się do marca 1673 roku. Mediacji podjęli się między innymi biskup krakowski Andrzej Trzebicki i nuncjusz apostolski Francesco Buonvisi. Porozumienie osiągnięto na sejmie pacyfikacyjnym w Warszawie, gdzie oprócz wzajemnego darowania win odrzucono także wynegocjowany wcześniej upokarzający traktat pokojowy z Turcją.