Najważniejsze rocznice

fot.François Quesnel/domena publiczna Henryk Walezy nosił polską koronę zaledwie pięć miesięcy, zanim potajemnie wyjechał do Francji, by objąć tamtejszy tron.

21 lutego 1574 roku Henryk Walezy został koronowany w katedrze wawelskiej na pierwszego elekcyjnego króla Polski. Zwycięstwo nad głównym rywalem, arcyksięciem Ernestem Habsburgiem, brat francuskiego króla odniósł w 1573 roku na sejmie elekcyjnym. Został ogłoszony królem Polski i Litwy 11 maja 1573 roku.

Przed koronacją elekt musiał zaprzysiąc tak zwane artykuły henrykowskie, określające główne zasady ustroju Rzeczypospolitej, a więc także zakres jego władzy. Zwłaszcza niektóre punkty, takie jak zapewnienie w państwie tolerancji wyznaniowej, budziły jego zastrzeżenia. Dodatkowo Henryk złożył szereg osobistych przyrzeczeń, w tym przymierze Polski z Francją i utworzenie floty na Bałtyku. Ich spis – pacta conventa – został zaprzysiężony razem z artykułami.

Henryk Walezy był najkrócej panującym władcą Polski w czasach nowożytnych. Po 5 miesiącach spędzonych nad Wisłą, w czerwcu 1574 roku, uciekł do Francji, by zostać królem we własnym kraju. Do końca życia uważał się jednak za polskiego monarchę.