Najważniejsze rocznice

fot.Jan Matejko/domena publiczna Maciej Borkowic już po rozwiązaniu konfederacji wystąpił przeciwko królowi i został skazany na śmierć głodową.

2 września 1352 roku 84 panów wielkopolskich zawiązało konfederację rycerską, występującą przeciwko rządom starosty generalnego w dzielnicy. Sprzysiężenie przeszło do historii pod nazwą konfederacji Maćka Borkowica.

Borkowic, były starosta poznański, jako pierwszy podpisał się na akcie konfederacji. Tuż po nim swój podpis złożył były starosta kaliski, Przecław z Gułtów. Obaj urzędnicy zostali odwołani przez króla Kazimierza III Wielkiego w 1352. W ich miejsce powołano jednego starostę dla całej Wielkopolski. Został nim obcy w regionie Wierzbięta z Paniewic.

To najprawdopodobniej rządy tego ostatniego doprowadziły do zawiązania konfederacji, w której uczestniczyli przedstawiciele największych rodów dzielnicy:Borków, Awdańców, Grzymalitów, Nałęczów i Zarembów. Podkreślali oni przy tym, że ich sprzeciw nie kieruje się przeciw królowi. O tym, że istotnie tak było, świadczy fakt przebywania wielu z nich w otoczeniu króla podczas jego wizyty w Wielkopolsce w lutym 1352 roku.

Konfederacja przetrwała do 1358 roku. Jej dokładny przebieg i konsekwencje nie są znane. W kolejnych stuleciach członków związku, zwłaszcza samego Borkowica, oskarżano o rozbójnictwo; twierdzenia te wydają się jednak przesadzone. Co najmniej u podstaw ruch rycerstwa miał charakter legalny i nie stanowił on opozycji wobec króla. Wiele wskazuje też na to, że Wielkopolska w tym czasie normalnie funkcjonowała.

Efektem działań wielkopolskiego rycerstwa mogły być pewne zapisy w statucie wielkopolskim, nadanym przez Kazimierza III Wielkiego w drugiej połowie lat 50. XIV wieku. W porównaniu z odnoszącym się do Małopolski statutem wiślickim zawiera on między innymi pewne korzystniejsze z punktu widzenia szlachty regulacje, zwłaszcza dotyczące prawa karnego. W Wielkopolsce do wymierzenia kary potrzebny był odtąd wyrok sądu. Tymczasem w Małopolsce wymiar sprawiedliwości miał o wiele większą swobodę działania, jako że wystarczała do tego wina lub inna uzasadniona przyczyna.