Twoja Historia

Portal dla tych, którzy wierzą, że przeszłość ma znaczenie. I że historia to sztuka dyskusji, a nie propagandy.

Jan II Dobry (król Francji 1350-1364)

Jan II Dobry (fot. domena publiczna)

fot.domena publiczna Jan II Dobry (fot. domena publiczna)

Jan II Dobry (ur. 26 IV 1319 w zamku Gue de Maulny (Sarthe), zm. 2 IV 1364 w Londynie) – król Francji w latach 1350-1364 z dynastii Walezjuszy. Syn Filipa VI i Joanny Burgundzkiej. Żonaty z Boną Luksemburską, córką króla Czech (1332), z która miał synów: Karola (Karol V), Jana, Ludwika (Ludwik Andegaweński, nominalny król Sycylii), Filipa (Filip Śmiały, książę Burgundii) oraz córki Izabellę i Joannę. Po śmierci Bony ożenił się z Joanną z Boulogne (1350).

Objął tron w trakcie trwania rozejmu w wojnie stuletniej z Anglią. W 1353 r. ożenił swą córkę Joannę z Karolem Złym, królem Nawarry. Ten wkrótce zaczął szukać kontaktów z Anglią i spiskować przeciw Janowi. W kwietniu 1354 r. na mocy pokoju w Guines Francuzi oddali Anglikom dawne ziemie Plantagenetów na terenie królestwa Francji. Umowa ta nie została jednak dotrzymana, co spowodowało ponowny wybuch wojny (1355). W jej trakcie Karol Zły (od niedawna też władca Normandii) znów wystąpił przeciwko Janowi Dobremu, za co trafił do więzienia. 19 września 1356 r. król Francji został pokonany pod Maupertuis, niedaleko Poitiers, przez angielskiego następcę tronu Edwarda, zwanego Czarnym Księciem. Jan II dostał się do niewoli. Władzę we Francji objął jako regent jego syn, Karol V.

W styczniu 1358 r. Jan Dobry zrzekł się Guyenne, Saintonge, Poitou, Limousin, Quercy, Rouergue, Bigorre i zgodził się na wypłacenie 4 mln talarów za swe uwolnienie. W marcu 1359 r. dołożył jeszcze Touraine, Andegawenię, Maine i Normadię, ale Delfin i Stany Generalne nie zgodzili się na te ustępstwa, co doprowadziło do dalszych działań wojennych, toczonych już z większym szczęściem dla Francji. 8 maja 1360 r. został podpisany pokój w Brétigny, na mocy którego Anglicy otrzymali tylko powiększone lenno akwitańskie. Okup zmniejszono do 3 mln talarów, ale realizacja warunków pokoju była przeprowadzana opornie, a na dodatek jeden z zakładników będących gwarantem dotrzymania umowy, Ludwik Andegaweński, zbiegł z niewoli. Przebywający już od jakiegoś czasu na wolności król Jan, chcąc zachować honor, powrócił do niewoli, gdzie umarł.

Oprócz poniesionych strat terytorialnych na rzecz Anglii, Jan Dobry osłabił domenę królewska poprzez nadania licznych apanaży: Ludwikowi dał Andegawenie i Maine, Janowi – Berry i Owernię, Filipowi Touraine i Burgundię. W obliczu rosnącego kryzysu gospodarczego wydał ordonans (1351) ograniczający płace robotników rolnych i możliwość zmiany miejsca zatrudnienia. Jedną z nielicznych pozytywnych cech Jana II była odwaga osobista (stąd przydomek „Dobry”, czyli dzielny). W polityce wewnętrznej i zagranicznej podejmował wiele nie przemyślanych decyzji, które doprowadziły Francję niemal do katastrofy.

Źródło:

Powyższe hasło ukazało się pierwotnie w publikacji książkowej pt. Słownik władców Europy średniowiecznej (Wydawnictwo Poznańskie 2005) pod redakcją Józefa Dobosza, przygotowanej przez historyków związanych z Uniwersytetem Adama Mickiewicza w Poznaniu i z Polską Akademią Nauk.

Autor hasła:

Dariusz Rychlewicz – historyk, współautor „Słownika władców Europy średniowiecznej” oraz „Słownika władców Europy nowożytnej i najnowszej”.