fot.domena publiczna Wizerunek Henryka VII.
Henryk VII Luksemburski (ur. 1278/79, zm. 24 VIII 1313) – król Niemiec od 1308 roku, cesarz od 1312 roku. Syn Henryka III, hrabiego Luksemburga, i Beatrycze de Beaumont-Avesnes; ożeniony z Małgorzatą hrabianką Brabantu, córką Jana I Lotaryńskiego; ojciec Jana Luksemburskiego oraz Marii (żona Karola IV, króla Francji) i Beatrycze (żona Karola Roberta, króla Węgier). Pochowany w katedrze w Pizie.
Kandydaturę Henryka wysunął jego brat, arcybiskup Trewiru Baldwin. Zyskała ona szybko poparcie pozostałych elektorów, niechętnych bratu króla Francji Filipa IV Pięknego, Karolowi Walezemu. Koronacja odbyła się w 1309 roku w Akwizgranie.
Początkowo zainteresowania Henryka skupiły się na Czechach, gdzie panujący w nich Henryk z Karyntii zniechęcił do siebie tamtejszą szlachtę i wyższe duchowieństwo. Podczas Sejmu Rzeszy we Frankfurcie w 1310 roku Henryka z Karyntii pozbawiono Czech, a w miesiąc później nadano je w lenno Janowi, jedynemu synowi Henryka VII, już wcześniej ożenionemu z córką Wacława II, Elżbietą.
Priorytetem polityki Henryka były jednak Włochy. Początkowo jawił się tam jako rozjemca w długotrwałym sporze miedzy dwoma stronnictwami politycznymi Gibelinami a Gwelfami, ale rychło związał się z Gibelinami. W 1311 roku koronował się w Mediolanie na króla Longobardów, a w rok później uzyskał, pierwszy od dziewięćdziesięciu dwóch lat, koronę cesarską.
Chcąc przywrócić dawne prawa Rzeszy, zrobił sobie wrogiem panującego w królestwie Neapolu Roberta Andegaweńskiego, przeciw któremu sprzymierzył się z Fryderykiem III z Sycylii. W czasie podporządkowywania sobie miast północnowłoskich umarł na malarię.
Koronacja cesarska Henryka, traktowana przez współczesnych jako odnowienie cesarstwa, wywołała ożywioną dyskusję o instytucji cesarstwa i jego stosunku do papiestwa oraz innych królestw.