Ferdynand III Święty (ur. (24?) VI 1201 k. Salamanki, zm. 30 V 1252 w Sewilli) – król Kastylii od 1217 roku, król Leónu od 1230 roku. Syn Alfonsa IX, króla Leónu, i Berengueli, córki Alfonsa VIII Szlachetnego, króla Kastylii.

Był dwukrotnie żonaty. Przez małżeństwo z Beatrycze (Elżbietą) Szwabską (zm. 1235), córką Filipa, króla Niemiec, zapewnił swemu synowi Alfonsowi X tron niemiecki. Drugą jego żoną była Joanna de Ponthieu (zm. 1279), córka Szymona, hrabiego ď Aumale. Miał trzynaścioro dzieci, m.in. Alfonsa X Mądrego (1221–1284), od 1252 roku króla Kastylii i Leónu, oraz Eleonorę (zm. 1290), wydaną za Edwarda I, króla Anglii. Pochowany w katedrze w Sewilli.

Dzieciństwo spędził u boku swego ojca w Leónie. W 1217 roku wstąpił na tron Kastylii po nagłej śmierci swego wuja, króla Henryka I, i zrzeczeniu się przez Berenguelę, matkę Ferdynanda, korony kastylijskiej. Po śmierci ojca, Alfonsa IX (1230), został władcą Leónu i zjednoczył ostatecznie to królestwo z Kastylią. Odniósł wielkie sukcesy w walkach z muzułmanami.

Zdobył Kordobę (1236), Murcje (1243), Jaén (1246) i Sewillę (1248). Zhołdował i zmusił do płacenia daniny emira Grenady (1246). Na zdobytych ziemiach Andaluzji reaktywował biskupstwa i parafie. Trzecią część dochodów królewskich przeznaczał na wznoszenie klasztorów i świątyń. Wybudował nowe wspaniałe katedry w Toledo i Burgos. Sprowadził do swego państwa franciszkanów, dominikanów i trynitarzy. Prześladował w Hiszpanii albigensów. W 1239 roku założył uniwersytet w Salamance. Rozpoczął prace nad zredagowaniem kodeksu praw (ukończone za panowania jego następcy, Alfonsa X). Ferdynand, wzór chrześcijańskiego rycerza i władcy, został kanonizowany w 1671 roku.

Autor hasła:

Andrzej Kamieński – doktor habilitowany, historyk specjalizujący się w historii nowożytnej, związany z Instytutem Historii Polskiej Akademii Nauk. Autor wielu publikacji poświęconych m. in. dynastii Hohenzollernów. Współautor „Słownika władców Europ średniowiecznej”, „Słownika władców Europy nowożytnej i najnowszej” oraz „Słownika władców polskich”.

Źródło:

Powyższe hasło ukazało się pierwotnie w publikacji książkowej pt. Słownik władców Europy średniowiecznej (Wydawnictwo Poznańskie 2005) pod redakcją Józefa Dobosza, przygotowanej przez historyków związanych z Uniwersytetem Adama Mickiewicza w Poznaniu i z Polską Akademią Nauk.