fot.Josef Kriehuber/domena publiczna Litografia przedstawiająca Andrzeja II.
Andrzej II (ur. ok. 1176/1177, zm. 21 IX 1235) – król węgierski w latach 1205–1235 z dynastii Arpadów. Syn Béli III i Agnieszki (Anny) z Châtillon. Trzykrotnie żonaty: przed 1203 rokiem z Gertruda, córką Bertolda III, księcia Meranu, od 1215 roku z Jolantą, córką Piotra II z Courtenay, od 1234 roku z Beatryczą, córką Aldobrandina I, margrabiego Este. Z pierwszego związku urodzili się: Béla, Elżbieta (święta), Koloman, Andrzej i Maria, z drugiego – córka Jolanta, z trzeciego – Stefan Pogrobowiec. Pochowany w klasztorze cysterskim Egres.
Po śmierci Béli III (1196) Węgry pogrążyły się w wojnie domowej. Przeciw rządom Emeryka i jego syna Władysława III wystąpił z pretensjami do tronu młodszy syn Béli, Andrzej. Skutki tych zmagań były dla Węgier opłakane, władza centralna uległa osłabieniu, podupadł także autorytet króla. Z narastającymi trudnościami wewnętrznymi Andrzej nie potrafił sobie poradzić, na domiar złego jego polityka zagraniczna także nie przynosiła sukcesów.
Po koronacji rozpoczął serię nadań dla popierających go w walce z bratem możnowładców, a także dla Niemców związanych z Gertrudą z Meranu. Osłabiło to jego władzę i zmniejszyło dochody królewskie, poza tym wywołało niezadowolenie tzw. serwiantów, drobnych rycerzy, których obowiązkiem była służba wojenna u boku monarchy (servientes regis). Ci ostatni stali się wkrótce najsilniejszą antykrólewską opozycją, domagającą się zmian w państwie i nowych praw dla siebie.
Nawet rywalizacja o Ruś Halicką – największy sukces za czasów panowania Andrzeja – zakończyła się tylko chwilowym zwycięstwem. Po śmierci księcia włodzimierskiego Romana, Andrzej ogłosił się opiekunem jego synów i przyjął tytuł króla halickiego. W wyniku polskiej kontrakcji wpływy na Rusi uległy podziałowi. W 1206 roku Leszkowi Białemu przypadł Włodzimierz, Węgrom zaś Halicz.
Do trwalszego kompromisu doszło w 1214 roku na mocy umów spiskich, gdy postanowiono ożenić syna Andrzeja, Kolomana, z córką Leszka Białego i oddać im królestwo halickie. Lecz w 1221 roku Andrzej zmienił front, wchodząc w porozumienie z księciem Nowogrodu Mścisławem Udałym, który obejmował tron halicki, czyniąc swym następcą Andrzeja, trzeciego syna króla węgierskiego. Sukces polityczny Andrzeja II nie trwał jednak długo, gdyż już po jego śmierci Haliczem zawładnął w 1238 roku książę Daniel.
W 1211 roku Andrzej osadził na Węgrzech zakon krzyżacki (ziemia Borsa w Siedmiogrodzie), najprawdopodobniej za namową swej żony Gertrudy lub landgrafa Turyngii Hermana. Krzyżacy mieli bronić nadanego im terytorium przed Kumanami i prowadzić wśród nich misje chrystianizacyjne. Gdy stało się jasne, że ich apetyty są większe, już w 1219 roku pojawiły się plany usunięcia ich z Węgier. Inspirował je najstarszy syn Andrzeja, Béla, który w 1224 roku objął władzę nad Siedmiogrodem, i być może arcybiskup siedmiogrodzki Reginald. Ostatecznie zakon został usunięty z Węgier w 1225 roku.
W latach 1217–1218 Andrzej II zaangażował się w piątą krucjatę, licząc najpewniej na zdobycie cesarskiego tronu w Konstantynopolu. Wyprawa skończyła się, mimo nakładów poniesionych przez Węgrów, całkowitym fiaskiem. Jedynym „sukcesem” Andrzeja było ożenienie w 1220 roku Béli z córką Teodora Laskarisa, Marią.
Napięta sytuacja wewnętrzna w końcu doprowadziła do tragedii. Do grona niezadowolonych dołączyła grupa możnych, dawnych stronników Emeryka, którzy w wyniku spisku 28 września 1213 roku zamordowali pierwszą żonę Andrzeja, Gertrudę (brat królowej, arcybiskup Kalocsy Bertold, miał uwieść córkę palatyna Banka, Gertruda zaś miała gwałt ułatwić) i ogłosili Bélę nowym królem.
Gdy zawiodły plany związane z udziałem w wyprawie krzyżowej, Andrzej zmuszony był ulec żądaniom opozycji. W 1222 roku wydał Złotą Bullę, która przede wszystkim zaspokajała postulaty serwiantów (zwolnienie z podatków, uprawnienia sądownicze nad chłopami, zakaz więzienia bez wyroku sądowego), choć zwiększała także uprawnienia możnowładztwa. Jeden z artykułów Złotej Bulli mówił o prawie oporu wobec władcy, który nie wywiązuje się z zaprzysiężonych postanowień.
Drugą Złotą Bullę Andrzej zmuszony był wydać w 1231 roku, tym razem pod naciskiem Kościoła. Dla sprowadzonych kolonistów z Dolnej Nadrenii w celu zagospodarowania pograniczy wydał w 1224 roku przywilej, który stwarzał prawnie odrębne terytorium, zwalniając ich od ceł i wszelkich podatków.
Trzydziestoletnie panowanie Andrzeja II, osłabiając prerogatywy i prestiż monarchy, doprowadziło do znacznych przemian wewnętrznych na Węgrzech, co stworzyło podwaliny późniejszego rozwoju monarchii stanowej.