fot.domena publiczna Aleksander Newski przyjmuje legatów papieskich (fot. domena publiczna)
Aleksander Newski (ur. ok. 1220, zm. 14 XI 1263 w Gorodcu k. Niżnego Nowogrodu) – książę nowogrodzki w latach 1236-1252, dmitrowski w latach 1238-1246, perejasławski w latach 1238-1252, od 1252 r. wielki książę włodzimierski. Syn wielkiego księcia kijowskiego i włodzimierskiego Jarosława (1191-1246) i księżnej nowogrodzkiej Teodozji, wnuk Wsiewołoda Wielkie Gniazdo.
Bohater narodowy Rusi i święty Kościoła prawosławnego. Dwukrotnie żonaty: z księżną połocką Aleksandrą i z Wasylissą, miał pięcioro dzieci. Jego synowie: Dymitr (panował 1276-1294), Andrzej (panował 1281-1283) i Daniel (panował 1263-1272) – przodek książąt moskiewskich – byli wielkimi książętami włodzimierskimi. Najwybitniejszy wódz ruskiego średniowiecza, polityk i dyplomata. Na czele wojsk Nowogrodu 15 lipca 1240 r. rozgromił armię szwedzką nad Newą, co dało mu przydomek „Newski”. Wygnany następnie z Nowogrodu, został wezwany ponownie i zorganizował obronę Koporia i Pskowa przed najazdem Krzyżaków inflanckich, których 5 kwietnia 1242 r. pokonał na zamarzniętym Jeziorze Czudzkim (Pejpus). Umocnił pozycję Nowogrodu nad Bałtykiem, zawierając układ z Norwegią (1251), dokonał najazdu na szwedzką Finlandię (1256).
Po podboju Rusi przez Mongołów (1240), jako zwolennik porozumienia ze Złotą Ordą, odrzucił starania papieża Innocentego IV o wielki sojusz chrześcijan przeciw Mongołom. Wielokrotnie bywał w Ordzie, zawarł braterstwo z chanem Sartakiem, synem Batu. W walkach wewnątrz Rusi posługiwał się posiłkami tatarskimi, a rycerstwo ruskie walczyło w armii mongolskiej w Chinach. Piotr I przeniósł jego relikwie do Petersburga. Od 1725 r. Order Aleksandra Newskiego jest wysokim odznaczeniem wojskowym w Rosji.