Podróże z historią
Nazistowskie archiwa z piwnicy sądu. Argentyna ujawnia zapomniane dokumenty III Rzeszy
W piwnicy argentyńskiego Sądu Najwyższego odnaleziono 83 pudełka pełne dokumentów związanych z nazistami, którzy po wojnie schronili się w Ameryce Południowej. Odkrycie to zbiegło się z decyzją władz o upublicznieniu akt dotyczących działalności hitlerowskich zbrodniarzy na emigracji –...
Okrucieństwa czasu wojny
Pomimo istnienia wielu porozumień międzynarodowych i konwencji jedno możemy powiedzieć na pewno: wojna nie jest humanitarna. A po okrutne praktyki nie tylko wobec żołnierzy, ale i ludności cywilnej sięgały wszystkie strony konfliktów. Bez chlubnych wyjątków.
Chrześcijańska święta wojna. Czy katolicy w średniowieczu prowadzili dżihad?
Idea chrześcijańskiej świętej wojny istniała od najwcześniejszych wieków religii. Chrześcijańscy przywódcy czuli odpowiedzialność, by zatrzymać „barbarzyńców”. Podczas krucjat pokonywali tysiące kilometrów, by walczyć z ludźmi, których nigdy nie widzieli. Po drodze wycinali w pień i siłą nawracali innowierców.
„Od Konstytucji 3 Maja do aktywności obywatelskiej: ewolucja patriotyzmu”
Początek maja to czas, kiedy upamiętniamy historię naszych barw narodowych, symboli i tradycji patriotycznych. W całym kraju obchodzimy wówczas Święto Pracy, Dzień Flagi Rzeczypospolitej Polskiej oraz Święto Narodowe Trzeciego Maja. Mimo że każde z tych świąt ma inną...
Książęta, królowie, bohaterzy – tysiąc lat polskiej państwowości na wystawie archiwów państwowych
25 kwietnia 2025 r. w ramach obchodów 1000. rocznicy koronacji pierwszych królów Polski, w Hali im. Mieczysława Łopatki w Gnieźnie odbędzie się Uroczyste Połączone Posiedzenie Izb Parlamentu. Wydarzeniu towarzyszyć będzie otwarcie wystawy „Bezsenne głowy, co dźwigają korony –...
Ekonomiczna II wojna światowa. Czy alianci pokonali Hitlera, bo odcięli go od paliwa?
„Bez paliwa nikt nie może prowadzić wojny” – mówił Göring. Dlatego w 1944 roku alianci za cel obrali infrastrukturę zaopatrującą III Rzeszę w ropę naftową, węgiel i stal. Jakie skutki miała ta ekonomiczna II wojna światowa?
„Dziecięce świadectwa wojny. Rysunki polskich dzieci na liście UNESCO”
„Dziecięce rysunki z 1946 roku, ukazujące dramat okupacji niemieckiej w Polsce, zostały docenione przez UNESCO i wpisane na listę Pamięci Świata. To poruszające świadectwa najmłodszych świadków wojny.”
Kiedy Kraków stał się polski?
Kraków nęcił Mieszkowego syna. Bolesław Chrobry zapewne nieraz obmyślał, jak zabrać Kraków okrutnemu wujowi Bolesławowi II Starszemu. Słyszał niejedno o słynnym grodzie, prawdopodobnie też nieraz go odwiedzał. Kiedy miasto przeszło w ręce Polaków?
Nabór do 6. edycji Polskiej Listy Krajowej Programu UNESCO Pamięć Świata
Do 31 maja br. trwa nabór obiektów dokumentacyjnych na Polską Listę Krajową Programu UNESCO Pamięć Świata. Właściciele i przechowawcy mogą zgłaszać swoje unikatowe dokumenty lub całe kolekcje, stanowiące bezcenne świadectwo historii, kultury i tradycji Polski. – Polska Lista...
Od XVII-wiecznych dokumentów po współczesne projekty naukowe – Wystawa o więziach Polski z krajami północnymi zawita do Warszawy
Od 11 kwietnia do 24 kwietnia br. przy ul. Krakowskie Przedmieście 66 (blisko Kościoła Św. Anny), w samym sercu Warszawy, odbędzie się plenerowa wystawa „Znamy się od dawna i mamy na to papiery. Relacje Polski z Norwegią, Islandią...
Zamieszkany, sprzedany i… wyeksportowany. Niezwykła historia Old London Bridge
Sformułowanie „mieszkać pod mostem” kojarzy się jednoznacznie i nikomu tego nie życzymy. Natomiast czy wyobrażalibyście sobie zamieszkanie na moście? I to we własnym domu, pod konkretnym adresem? Średniowieczny Londyn oferował takie możliwości!
Moczygęby i opilce, czyli kultura picia w Rzeczpospolitej Obojga Narodów
Zdaniem wielu historyków szlacheckie pijaństwo stało się jedną z przyczyn upadku I Rzeczypospolitej. Bez wątpienia miało ono duży wpływ na upadek obyczajów, ale najbardziej makabryczną formę przybrało dopiero w XVIII wieku.
„Rosja wychowuje do wojny – jak Kreml kształtuje nową generację żołnierzy”
„Rosja od lat przygotowuje swoje społeczeństwo na wojnę – i zaczyna od najmłodszych. Junarmia, państwowa organizacja młodzieżowa, zrzesza setki tysięcy młodych Rosjan, ucząc ich musztry, strzelectwa i kultu armii. Władze, przy wsparciu Cerkwi, kreują obraz patriotyzmu, w którym...
Blitzkrieg kontra czerwony walec: Jak bitwa pod Kurskiem przypieczętowała los Niemiec
Lipiec 1943 roku. Na łuku kurskim dochodzi do największej bitwy pancernej w historii. Setki Tygrysów i Panter ruszają do ataku, ale naprzeciw nich czekają tysiące sowieckich T-34. W starciu pod Prochorowką obie strony ponoszą ogromne straty – kto...
Krzyżacy kontra Łokietek – bitwa o przyszłość Polski
Władysław Łokietek stanął przed jednym z największych wyzwań swojego panowania – walką z rosnącą potęgą zakonu krzyżackiego. Gdy Krzyżacy sprzymierzyli się z królem Czech Janem Luksemburskim i ruszyli na Polskę, wydawało się, że los kraju jest przesądzony. Jednak...
Przedkolumbijskie ‚lalki’ wskazują na rytualne powiązania w Ameryce Środkowej
Na szczycie dużej piramidalnej struktury w preklasycznym San Isidro w Salwadorze odkryto pięć ekspresyjnych ceramicznych figurek. Ich ruchome głowy i sposób ustawienia sugerują, że były one rodzajem lalek wykorzystywanych w scenach rytualnych. Podobieństwa do przykładów z innych krajów...
Dwa losy, jeden ród. Początek i koniec dynastii Romanowów
Jeden wstąpił na tron mimo strachu i oporu, drugi w milczeniu szedł na śmierć. Michał Romanow i Aleksy Romanow – pierwszy i ostatni z dynastii – choć dzieliło ich ponad trzy stulecia, ich losy naznaczyła rewolucja, wojna i...
Wystawa „1905. Nowy początek. Rewolucja na Woli i w Warszawie”
Wystawa 1905. Nowy początek. Rewolucja na Woli i w Warszawie przywołuje wydarzenia sprzed 120 lat i pokazuje, jak znacząco wpłynęły one na kształtowanie się tożsamości Woli. Poruszane podczas wystąpień kwestie okazują się zaskakująco aktualne, podobnie jak konteksty mechanizmów...
Rolnictwo w Asyrii było przedsięwzięciem raczej niestabilnym. Jak starożytni rolnicy radzili sobie z brakiem wody i plagami szarańczy?
Asyria wyróżniała się spośród starożytnych krajów nie tylko wyjątkowo skuteczną armią i brutalną polityką podbojów. Zaskakująco dużą część jej ludności stanowili początkowo mieszkańcy miast. Rolnictwo w pustynnym imperium było skrajnie trudne – ale nie niemożliwe. Jak radzili sobie...
„Heweliusz”: Premiera serialu o tragicznej katastrofie morskiej już tej jesieni
Jesienią tego roku na platformie Netflix zadebiutuje pięcioodcinkowy serial „Heweliusz”, opowiadający o tragicznych wydarzeniach z 14 stycznia 1993 roku, kiedy to prom „MF Jan Heweliusz” zatonął na Bałtyku podczas potężnego sztormu. W katastrofie zginęło 56 osób, a jedynie...
Odkrycie dokumentu papieskiego z 1627 roku w archiwum Zamku Królewskiego
Zamek Królewski w Warszawie stał się miejscem niezwykłego odkrycia. Rzuca ono nowe światło na historię dyplomacji papieskiej w XVII wieku. W archiwum Zamku, w słabo rozpoznanej kolekcji dr. Tomasza Niewodniczańskiego odnaleziono zaginiony dokument. Jest to instrukcja generalna z 1627 roku, przygotowana dla Antonia Santa Croce,...
Do trzech razy sztuka. Jak Mieszko I próbował podbić Wolin?
Mieszko I ze swoją grupą zbrojnych czuł, że może wszystko. Dlatego postanowił wyprawić się przeciw Wieletom i podbić Wolin, udowadniając, że faktycznie zasłużył na miano Króla Północy. Nie wszystko poszło jednak po jego myśli…
Słowacka okupacja Polski
„Jesteśmy gotowi do marszu z Niemcami” – oświadczył 30 sierpnia 1939 roku Jozef Tiso. „Nieprzyjaźń z Polską jest obecnie faktem. Słowacka armia będzie walczyć wespół z armią niemiecką”. I rzeczywiście walczyła.
Pierwsza podziemna struktura, która walczyła z Niemcami na taką skalę. Jak działał „Wachlarz”?
Na życzenie Brytyjczyków Związek Walki Zbrojnej i Armia Krajowa utworzyły „Wachlarz” – ściśle tajną organizację dywersyjną. Dla wielu żołnierzy konspiracji stała się ona szkołą działalności sabotażowej.
Polski Nobel spod Kutna
Gdyby nie geografia, historia i polityka najprawdopodobniej dzisiaj najbardziej prestiżową nagrodą przyznawaną w świecie nauki nie byłaby nagroda Nobla, a… Witolda Zglenickiego, polskiego geologa urodzonego koło Kutna.