Twoja Historia

Portal dla tych, którzy wierzą, że przeszłość ma znaczenie. I że historia to sztuka dyskusji, a nie propagandy.

Władysław II (król Czech 1158–1172)

Władysław II na czele swoich wojsk.

fot.Josef Mathauser/domena publiczna Władysław II na czele swoich wojsk.

Władysław II (ur. ok. 1110, zm. 18 I 1174 w Turyngii) – książę, od 1158 roku król Czech. Najstarszy syn księcia czeskiego Władysława i Rychezy, córki Henryka, hrabiego Bergu. Dwukrotnie żonaty: z Gertrudą, córką Leopolda III Babenberga, margrabiego Austrii, i w 1153 roku z Judytą, córką Ludwika I, landgrafa Turyngii. Z pierwszej żony miał: Fryderyka-Biedrzycha (zm. 1189), Agnieszkę (zm. 1228), Świętopełka (zm. 1169), Wojciecha (zm. 1200); z drugiej zaś: Przemysła Ottokara I (późniejszego króla czeskiego, zm. 1230), Władysława Henryka (zm. po 1169) i Rychezę (zm. 1182). Pochowany w klasztorze strahowskim w Pradze.

Po śmierci ojca przebywał w Czechach i Bawarii. W 1136 roku z polecenia brata ojca, aktualnego władcy Czech Sobiesława, stanął na czele rycerzy posiłkujących cesarza Lotara w czasie jego drugiej wyprawy do Rzymu. Po śmierci Sobiesława w 1140 roku, ubiegając jego syna Władysława, został desygnowany na tron czeski, otrzymując od Konrada, króla niemieckiego, inwestyturę.

Po wyborze toczył wojnę z Władysławem, synem Sobiesława, którego usunął z Moraw. Wkrótce jednak koalicja książąt morawskich zadała mu klęskę w 1142 roku w bitwie pod Kutna Horą (Vysoké – we wschodnich Czechach) i obległa Pragę. Z opresji wyratowały Władysława sprowadzone przez niego oddziały niemieckie, dowodzone przez samego króla Konrada III. Walki trwały do 1146 roku, kiedy to Władysław wspomógł króla niemieckiego w wyprawie na Polskę.

Pod wpływem Bernarda z Clairvaux w 1147 roku wziął udział w drugiej wyprawie krzyżowej, z której powrócił w 1148 roku. W 1152 roku, po śmierci Konrada III, początkowo poparł do tronu Henryka Jasomirgotta, margrabiego Austrii. Po śmierci pierwszej żony, w 1153 roku przez małżeństwo z Judytą, córka Ludwika I (skoligaconą z cesarzem Fryderykiem Barbarossą), przeszedł do obozu Barbarossy i stał się jego zaufanym. Związek ten pozwolił mu na niedopuszczenie do realizacji roszczeń do tronu czeskiego wysuwanych przez synów Sobiesława I. W 1157 roku uczestniczył w wyprawie Fryderyka Barbarossy do Polski przeciwko juniorom, zakończonej hołdem w Krzyszkowie.

W roku następnym Fryderyk, potrzebując pomocy na wyprawę do Włoch, przyznał mu na sejmie w Ratyzbonie tytuł króla Czech i przywrócił uprawnienie władców Czech do trybutu ze Śląska, co w praktyce nie zostało zrealizowane. W 1158 roku brał udział w kampanii włoskiej Barbarossy i został wtedy koronowany na króla Czech (8 IX). W 1163 roku interweniował na Węgrzech, gdzie po śmierci Gejzy II doszło do wojny o następstwo tronu między jego niepełnoletnimi synami i jego braćmi, popieranymi przez cesarza bizantyńskiego. Wojna ta dla Władysława zakończyła się sukcesem i na tronie węgierskim zasiadł syn Gejzy, Stefan III.

W 1166 roku wojska czeskie najechały Bawarię Welfa VI, a w roku następnym Czesi wspomogli kolejną wyprawę Barbarossy do Włoch. Jeszcze w 1169 roku Władysław uczestniczył na sejmie w Bambergu w wyborze syna cesarskiego, młodego Henryka, na następcę tronu po Fryderyku Barbarossie; w późniejszym okresie współpraca czesko-cesarska uległa rozluźnieniu.

W 1172 roku w celu zapewnienia tronu swojemu synowi Fryderykowi, Władysław abdykował na rzecz syna. Podjęcie tej decyzji, z pominięciem wiecu, dało cesarzowi podstawy do interwencji i oddania władzy w Czechach synowi Sobiesława I, Oldrzychowi, który z kolei przekazał tron swemu bratu, Sobiesławowi II. Władysław po abdykacji osiadł początkowo w klasztorze na Strahowie, a po interwencji cesarskiej zamieszkał w dobrach swej żony w Turyngii, gdzie zmarł.

Autor hasła:

Jacek Jaskulski – doktor nauk humanistycznych, historyk mediewista związany z Instytutem Historii Uniwersytetu im. Adama Mickiewicza w Poznaniu oraz Biblioteką Kórnicką PAN. Współautor „Słownika władców polskich”, „Słownika władców Europy średniowiecznej” oraz „Słownika władców Europy nowożytnej i najnowszej”. Zmarł w 2006 roku.

Źródło:

Powyższe hasło ukazało się pierwotnie w publikacji książkowej pt. Słownik władców Europy średniowiecznej (Wydawnictwo Poznańskie 2005) pod redakcją Józefa Dobosza, przygotowanej przez historyków związanych z Uniwersytetem Adama Mickiewicza w Poznaniu i z Polską Akademią Nauk.