Ruryk (ur. ?, zm. 879) – legendarny wódz Normanów (Waregów). Miał syna Igora.
Według podania przekazanego przez kronikę ruską, w 862 roku przybył z braćmi Sineusem i Truworem do Nowogrodu, zdusił antynormańskie powstanie i założył własne państwo na Rusi północnej, obejmujące Nowogród Wielki, Białe Jezioro i Izborsk. Istnieje hipoteza, że autor tej legendy stworzył postaci Sineusa i Truwora, błędnie odczytując skandynawską notatkę o Ruryku, który przybył na Ruś ze swoim domem [sine-hus] i wierną drużyną [tru-vor].
Niektórzy historycy uważają Ruryka nowogrodzkiego za identycznego z postacią wodza duńskiego Rorika, który do 860 roku z drużyną normańską napadał na kraje zachodniej Europy. Po opanowaniu ziemi nowogrodzkiej drużynnicy Ruryka, Askold i Dir, mieli udać się na południe, podbić Kijów, a następnie zorganizować pierwsza wyprawę Rusi na Bizancjum. Tak według legendarnego opisu powstał szlak łączący Bałtyk z Morzem Czarnym, w kronikach ruskich zwany drogą od Waregów do Greków.
W XII wieku legenda o Ruryku została użyta przez redaktora Powieści Dorocznej, najstarszej zachowanej kroniki ruskiej, jako wyjaśnienie pochodzenia dynastii rządzącej Rusią do XVI wieku, której założycielem miał być Ruryk.
Przed śmiercią Ruryk powierzył opiekę nad swoim synem Igorem krewnemu, księciu Olegowi (zm. 912). W 882 roku Oleg opanował Smoleńsk, Lubecz i Kijów. Za jego panowania Kijów, ośrodek plemienia Polan, stał się centrum powstającego państwa – Rusi Kijowskiej. Zjednoczenie objęło początkowo ziemie bliskie szlakowi łączącemu Kijów z Nowogrodem, a następnie całą wschodnią Słowiańszczyznę.