fot.domena publiczna Koronacja cesarska Ludwika IV Bawarskiego (fot. domena publiczna)
Ludwik IV Bawarski (ur. ok. 1281/1282, zm. 11 IX 1347 w Puch k. Firstenfeldbruck) – król Niemiec od 1314 r., od 1328 r. cesarz rzymski. Syn księcia Górnej Bawarii Ludwika II Mocnego Wittelsbacha. Pochowany w kościele Najświętszej Panny Marii w Monachium.
Wcześnie osierocony, dopiero w 1310 r. otrzymał należny mu nadział po ojcu. W 1313 r. zwyciężył Habsburgów pod Gammelsdorf i tym samym ugruntował panowanie Wittelsbachów w Dolnej Bawarii. To zwycięstwo wydawało się Luksemburgom najlepszą rekomendacją dla Ludwika jako kontrkandydata do tronu po Henryku VII przeciw Fryderykowi Pięknemu Habsburgowi. Podwójna elekcja w 1314 r. i dwie koronacje królewskie pogrążyły Niemcy na osiem lat w chaosie wojny domowej, którą zakończyła rozstrzygająca na korzyść Ludwika bitwa pod Mühldorf w 1322 r.
Ludwik od początku starał się o aprobatę papieską dla swojego wyboru, ale papiestwo nie opowiedziało się po żadnej stronie i wykorzystywało spór o tron w Niemczech do ograniczenia wpływów Rzeszy we Włoszech. Gdy Ludwik, utwierdziwszy się na tronie, próbował przywrócić prawa Rzeszy we Włoszech, papież Jan XXII wszczął przeciw niemu proces kanoniczny o sprzyjanie heretykom i go ekskomunikował. W odpowiedzi na to, Ludwik w apelacji z Sachsenhausen w 1324 r. poddał w wątpliwość prawowierność papieża i obwieścił zwołanie soboru w celu rozpatrzenia tej sprawy. Aby wzmocnić swoją pozycję wobec papieża, Ludwik w układzie monachijskim z 1325 r. uznał Fryderyka Pięknego za współregenta, a Habsburgom przyznał wszystkie nabytki z czasów wojny.
Podczas wyprawy włoskiej (1327-1330) Ludwik został w 1328 r. koronowany na cesarza w Rzymie przez przedstawiciela ludu rzymskiego. Usunął Jana XXII z urzędu i powołał ostatniego „cesarskiego” antypapieża Mikołaja V, który powtórzył ceremonię koronacji. U szczytu swojej potęgi w 1338 r. kolegium książąt elektorów ogłosiło, że wybrany przez nich król nie potrzebuje papieskiej aprobaty, co później rozszerzono także na godność cesarską.
Wewnętrzna polityka Ludwika zakładała wzmocnienie dziedzicznych posiadłości i budowanie w oparciu o nie pozycji monarchy w Rzeszy. Rozważne małżeństwa wzbogaciły Wittelsbachów o Tyrol, Fryzję i Holandię. W 1323 r. król nadał w lenno swojemu synowi Ludwikowi Marchię Brandenburską. Popierał miasta, które przynosiły mu niezłe dochody. Za jego czasów Monachium wyrasta na główną rezydencję Wittelsbachów w Bawarii. W latach czterdziestych nastąpiło zerwanie z Luksemburgami, gdy Ludwik unieważnił małżeństwo syna Jana Luksemburskiego z dziedziczką Tyrolu Małgorzatą i zaślubił ją w 1342 r. z własnym synem. Tym razem żądanie papieża Klemensa VI, aby odbyły się nowe wybory króla zyskało poparcie Luksemburgów i w 1346 r. wybrano Karola IV na antykróla. Śmierć Ludwika oszczędziła Niemcom kolejnej wojny o tron.