fot.domena publiczna Wizerunek Lotara III.
Lotar III z Supplinburga (ur. VI 1075, zm. 4 XII 1137 w Breitenwang k. Reutte) – król Niemiec od 1125 roku, cesarz od 1133 roku (wcześniej książę saski). Syn grafa Gebharda. Pozostawił córkę Gertrudę, wydaną za Henryka Dumnego, księcia Bawarii. Pochowany w Königslutter.
Lotar został w bliżej nieznanych okolicznościach mianowany przez Henryka V księciem Saksonii w 1106 roku, jednakże szybko stał się najgroźniejszym jego wrogiem. W 1115 roku pokonał Henryka V w bitwie pod WeIfesholz. Wbrew wskazaniom zmarłego w 1125 roku Henryka V, zamiast Fryderyka II Jednookiego z rodu Staufów wybrano na króla pięćdziesięcioletniego i nie posiadającego męskiego potomka – co było w oczach wybierających go książąt wielką zaletą – Lotara. Opozycja staufijska wyniosła w 1127 roku Konrada III, brata Fryderyka, jako antykróla, który mimo długotrwałych walk został w 1135 roku ostatecznie pokonany przez Lotara.
W 1131 roku poparł papieża Innocentego II przeciw jego konkurentowi, również wybranemu na papieża Anakletowi II, za co uzyskał koronę cesarską w 1133 roku oraz dobitniejsze niż w konkordacie wormackim potwierdzenie lennej zwierzchności króla nad dobrami kościelnymi.
Lotar prowadził aktywna politykę na Wschodzie. W 1134 roku osadził jako margrabiów Albrechta Niedźwiedzia w marchii północnej, a w 1136 roku Konrada Wettyna w Miśni i w Łużycach, co zapoczątkowało nową epokę w niemieckim opanowaniu wschodnich rubieży. Traktat w Merseburgu, w którym Bolesław Krzywousty zgodził się płacić trybut z Pomorza i Rugii, na pewien czas zakończył niemiecko-polską rywalizację o Pomorze.
Lotar umarł w trakcie drugiej wyprawy włoskiej, której celem było powstrzymanie postępów normańskich w południowych Włoszech. Na następcę wyznaczył swojego zięcia, Henryka Dumnego. Panowanie Lotara położyło podstawy pod przyszłą ekspansję terytorialną Niemiec na Wschodzie.