Lotar I (ur. ok. 795, zm. 29 IX 855) – cesarz od 817 roku. Najstarszy syn Ludwika I Pobożnego, brat Ludwika II Niemca, Pepina Akwitańskiego, Karola Łysego i Giseli. Ożeniony z Irmingardą. Pochowany w klasztorze w Prünn.

W 814 roku został królem w Bawarii. W Ordinatio Imperii z 817 roku ojciec przewidział go na następcę i zwierzchnika nad braćmi. W latach 822–825 był regentem we Włoszech. Gdy Ludwik Pobożny złamał postanowienia Ordinatio Imperii, aby wyposażyć syna z drugiego małżeństwa, Karola (Łysego), najbardziej dotknięty nowymi regulacjami Lotar stał się przywódcą buntu starszych braci przeciw ojcu.

Po początkowych niepowodzeniach Lotar, wsparty przez papieża Grzegorza IV, uwięził swojego ojca w 833 roku i doprowadził do faktycznego pozbawienia go władzy. Próba wykorzystania zwycięstwa nad ojcem do rozszerzenia swojej władzy kosztem braci sprawiła, że już na początku 834 roku Ludwik i Pepin zwrócili się przeciw niemu, zmuszając Lotara do schronienia się w Burgundii, po czym uroczyście przywrócili Ludwika Pobożnego do władzy.

Śmierć Pepina stała się okazją do nowego podziału imperium, dokonanego w 839 roku; nie uwzględniał on zwierzchniej roli Lotara. Po śmierci Ludwika Pobożnego (840) doszło do otwartej wojny miedzy Lotarem a braćmi, której kulminacją była bitwa pod Fontenoy k. Auxerre w 841 roku. Pokonany Lotar zawarł pokój w Verdun w 843 roku, w którym dokonano podziału imperium miedzy braci.

Ziemie Lotara rozciągały się od Morza Północnego przez Austrazję, Burgundię i Prowansję, do północnych i środkowych Włoch. Aby zabezpieczyć prawa synów do dziedzictwa, jeszcze za życia dokonał podziału swojej części państwa. Lotar, sam rezydujący w Akwizgranie, koronował w 844 roku najstarszego syna, Ludwika II, na króla Włoch, a w 850 roku uznał go za współcesarza; Lotarowi II przypadła część północna, a Karolowi Burgundia. Lotar I był ostatnim z Karolingów o aspiracjach imperialnych, musiał jednak pogodzić się ze zwycięstwem zasady podziału dynastycznego.

Autor hasła:

Dariusz A. Sikorski – doktor habilitowany, profesor UAM. Mediewista specjalizujący się we wczesnych dziejach Polski, a zwłaszcza historii Kościoła i religii. Autor prac Kościół w Polsce za Mieszka I i Bolesława Chrobrego, Wczesnopiastowska architektura sakralna czy Początki Kościoła w Polsce, a także popularnonaukowej książki Religie dawnych Słowian. Współautor „Słownika władców średniowiecznej Europy”.

Źródło:

Powyższe hasło ukazało się pierwotnie w publikacji książkowej pt. Słownik władców Europy średniowiecznej (Wydawnictwo Poznańskie 2005) pod redakcją Józefa Dobosza, przygotowanej przez historyków związanych z Uniwersytetem Adama Mickiewicza w Poznaniu i z Polską Akademią Nauk.