fot.domena publiczna Śmierć hrabiego Plelo, francuskiego ambasadora w Kopenhadze, z rąk rosyjskich podczas oblężenia Gdańska. Obraz Paula Philippoteaux z 1923 roku.

Oblężenie Gdańska (styczeń-kwiecień 1734) – Podwójna elekcja Stanisława Leszczyńskiego i Augusta III doprowadziła do wojny domowej w Rzeczypospolitej. Przeciwko Stanisławowi Leszczyńskiemu wystąpiły mocarstwa ościenne, a wojska rosyjskie wkroczyły do Rzeczypospolitej. Król Stanisław na czele gwardii koronnej dowodzonej przez wojewodę mazowieckiego Stanisława Poniatowskiego i wojewodę ruskiego Augusta Czartoryskiego wycofał się do Gdańska, który opowiedział się zdecydowanie za nowym monarchą. Przygotowując się do obrony, komendant miasta gen. Ernest Fitynghoff naprawił fortyfikacje, obsadzając je silną załogą i wyposażając w liczącą ok. 800 dział artylerią.

W połowie stycznia miasto otoczyły wojska rosyjskie pod dowództwem gen. Piotra de Lascy, a następnie gen. Burcharda Municha, w sile ok. 12 tys. ludzi. Po odmowie kapitulacji, od połowy marca Rosjanie przystąpili do szturmowania Gdańska, zdobywając kolejne fortyfikacje. Oblężeni oczekiwali odsieczy zarówno z lądu od zwolenników Leszczyńskiego, jak i z morza od nadpływającej eskadry francuskiej. Jednak wojska prowadzone przez zwolennika króla Stanisława, wojewodę lubelskiego Jana Tarłę zostały rozbite przez Rosjan pod Wojcierzynem, a niewielki desant Francuzów po krótkiej potyczce także skapitulował.

Ataki oddziałów rosyjskich nasiliły się z chwilą, gdy podeszły pod szańce miejskie i ogień artylerii począł zagrażać samemu miastu. W tej sytuacji, po paromiesięcznej obronie Gdańsk skapitulował. Stanisław Leszczyński w przebraniu wydostał się z miasta i udał się do Francji. W trakcie oblężenia wojska rosyjskie straciły 200 oficerów i ok. 8 tys. żołnierzy.

Autor hasła:

Dr Jerzy Ronikier – historyk kultury i mentalności. Pracował w Instytucie Zarządzania oraz Instytucie Informacji Naukowej i Komunikacji Społecznej Uniwersytetu Jagiellońskiego. Autor pracy „Hetman Adam Sieniawski i jego regimentarze. Studium z historii mentalności szlachty polskiej 1706-1725”. Zmarł w 2013 roku.

Źródło:

Powyższe hasło ukazało się pierwotnie w publikacji książkowej Bitwy polskie. Leksykon (Wydawnictwo Znak 1999) przygotowanej przez wykładowców Uniwersytetu Jagiellońskiego: Tomasza Gąsowskiego, Jerzego Ronikiera, Piotra Wróbla i Zdzisława Zblewskiego.

Najważniejsze epizody walk o sukcesję Stanisława Leszczyńskiego w 1734 roku: