fot.domena publiczna Projekt Pomnika Bohaterów Poległych w roku 1831 pod Ostrołęką (projekt z 1930, zrealizowany ostatecznie w 2012)

Bitwa pod Ostrołęką (26 maja 1831) – druga co do wielkości bitwa powstania listopadowego wojsk polskich (32 baony, 24 szwadrony, 68 dział), dowodzonych przez naczelnego wodza generała Jana Skrzyneckiego, z armią rosyjską feldmarszałka Iwana Dybicza (27 baonów, 48 szwadronów, 122 dział).

Była ona zwieńczeniem „wyprawy na gwardię”, wiosennej operacji polskiej. Rozpoczęły ją walki brygady generała Ludwika Bogusławskiego na lewym (wschodnim) brzegu Narwi. Po utracie miasta oraz 2 mostów wycofała się ona na drugi brzeg. Tu warunki terenowe były zdecydowanie niekorzystne dla sił polskich (bagnisty, nisko położony grunt), które mimo chaosu w dowodzeniu aż do zmroku stawiały skuteczny opór Rosjanom, tracąc ok. 7 tys. zabitych i rannych. Efektownym epizodem bitwy była szarża baterii lekkokonnej podpułkownika Józefa Bema.

Błędna ocena rozmiarów zwycięstwa w połączeniu ze znacznymi stratami (ok. 6 tys. ludzi) sprawiły, że Rosjanie nie wykorzystali operacyjnie swego powodzenia. Bitwa pod Ostrołęką była punktem zwrotnym w całej wojnie polsko-rosyjskiej 1831 roku.

Autor hasła:

Prof. dr hab. Tomasz Gąsowski – historyk, specjalista z zakresu dziejów politycznych, społecznych i militarnych ziem polskich w XIX stuleciu. Pracuje w Instytucie Historii Uniwersytetu Jagiellońskiego oraz w Akademii Ignatianum. Autor rozprawy habilitacyjnej „Między gettem a światem. Dylematy ideowe Żydów galicyjskich na przełomie XIX i XX wieku”, a także takich publikacji jak „Pod sztandarami Orła Białego” czy „Ziemie polskie w latach wielkiej wojny”. Odznaczony Krzyżem Komandorskim Orderu Odrodzenia Polski.

Źródło:

Powyższe hasło ukazało się pierwotnie w publikacji książkowej Bitwy polskie. Leksykon (Wydawnictwo Znak 1999) przygotowanej przez wykładowców Uniwersytetu Jagiellońskiego: Tomasza Gąsowskiego, Jerzego Ronikiera, Piotra Wróbla i Zdzisława Zblewskiego.

Nasze publikacje o powstaniu listopadowym: