Twoja Historia

Portal dla tych, którzy wierzą, że przeszłość ma znaczenie. I że historia to sztuka dyskusji, a nie propagandy.

Bitwa pod Ostrołęką (26 maja 1831)

Projekt Pomnika Bohaterów Poległych w roku 1831 pod Ostrołęką (projekt z 1930, zrealizowany ostatecznie w 2012)

fot.domena publiczna Projekt Pomnika Bohaterów Poległych w roku 1831 pod Ostrołęką (projekt z 1930, zrealizowany ostatecznie w 2012)

Bitwa pod Ostrołęką (26 maja 1831) – druga co do wielkości bitwa powstania listopadowego wojsk polskich (32 baony, 24 szwadrony, 68 dział), dowodzonych przez naczelnego wodza generała Jana Skrzyneckiego, z armią rosyjską feldmarszałka Iwana Dybicza (27 baonów, 48 szwadronów, 122 dział).

Była ona zwieńczeniem „wyprawy na gwardię”, wiosennej operacji polskiej. Rozpoczęły ją walki brygady generała Ludwika Bogusławskiego na lewym (wschodnim) brzegu Narwi. Po utracie miasta oraz 2 mostów wycofała się ona na drugi brzeg. Tu warunki terenowe były zdecydowanie niekorzystne dla sił polskich (bagnisty, nisko położony grunt), które mimo chaosu w dowodzeniu aż do zmroku stawiały skuteczny opór Rosjanom, tracąc ok. 7 tys. zabitych i rannych. Efektownym epizodem bitwy była szarża baterii lekkokonnej podpułkownika Józefa Bema.

Błędna ocena rozmiarów zwycięstwa w połączeniu ze znacznymi stratami (ok. 6 tys. ludzi) sprawiły, że Rosjanie nie wykorzystali operacyjnie swego powodzenia. Bitwa pod Ostrołęką była punktem zwrotnym w całej wojnie polsko-rosyjskiej 1831 roku.

Autor hasła:

Prof. dr hab. Tomasz Gąsowski – historyk, specjalista z zakresu dziejów politycznych, społecznych i militarnych ziem polskich w XIX stuleciu. Pracuje w Instytucie Historii Uniwersytetu Jagiellońskiego oraz w Akademii Ignatianum. Autor rozprawy habilitacyjnej „Między gettem a światem. Dylematy ideowe Żydów galicyjskich na przełomie XIX i XX wieku”, a także takich publikacji jak „Pod sztandarami Orła Białego” czy „Ziemie polskie w latach wielkiej wojny”. Odznaczony Krzyżem Komandorskim Orderu Odrodzenia Polski.

Źródło:

Powyższe hasło ukazało się pierwotnie w publikacji książkowej Bitwy polskie. Leksykon (Wydawnictwo Znak 1999) przygotowanej przez wykładowców Uniwersytetu Jagiellońskiego: Tomasza Gąsowskiego, Jerzego Ronikiera, Piotra Wróbla i Zdzisława Zblewskiego.

Nasze publikacje o powstaniu listopadowym:

Po upadku powstania car Mikołaj przystąpił do unifikacji Królestwa Polskiego z Rosją, likwidując ostatnie pozory polskiej niezależności.

XIX wiek | 31.03.2018 | Autor:

Czy powstanie listopadowe miało szanse powodzenia? Czy Polacy mogli wygrać?

Po bitwie pod Ostrołęką Polacy nie byli w stanie odzyskać początkowej przewagi. Kolejni dowódcy powstania walczyli z coraz mniejszym przekonaniem. Czy można było wygrać zryw, w którego zwycięstwo od początku prawie nikt nie wierzył, a upadek cała Europa…

Polska kadra oficerska biorąca udział w powstaniu często pamiętała jeszcze czasy napoleońskie.

XIX wiek | 25.03.2018 | Autor:

Dlaczego wybuchło powstanie listopadowe?

Nieprzygotowane kadry. Podzielone elity. Ogromna przewaga wojsk rosyjskich. Dlaczego zdecydowano się na rozpoczęcie zrywu i jakie były pierwsze posunięcia walczących Polaków?

Co prawda nie o tego Mikołaja chodziło posłowi, jednak przygotowując tekst do publikacji w wigilię Wigilii nie mogliśmy się powstrzymać. (fot. PredragKezic, lic. CC0).

XIX wiek | 24.12.2017 | Autor:

Tylko raz zdarzyło się, że poseł na polski sejm wykrzyknął na sali obrad: „Wyrzeknijmy więc wszyscy: Nie ma Mikołaja!”

Poseł spodziewał się gromkiej reakcji. Ale inni deputowani wciąż w Mikołaja szczerze wierzyli. Stawiającym opór opozycjonistom trzeba było zagrozić śmiercią, by raczyli zmienić zdanie.

Piotr Wysocki (fot. domena publiczna).

XIX wiek | 22.11.2017 | Autor:

Piotr Wysocki. Kim był człowiek, który wywołał powstanie listopadowe?

Ochotnik do wojska, instruktor musztry, buntownik. Chciał doprowadzić do nowej bitwy pod Termopilami. I dokładnie to uczynił.

Materiały poświęcone powstaniu listopadowemu z portalu CiekawostkiHistoryczne.pl:

artykuł | 29.05.2023 | Autor:

„Pójdziem na Moskala […], ale wprzód szlachtę wyrąbiemy”. Jak do polskich powstań narodowych podchodzili chłopi?

Bez poparcia chłopów nie było co wszczynać narodowych zrywów. Jak przywódcy powstania listopadowego i styczniowego przekonywali ich do walki o niepodległość?

Fragment obrazu Wojciecha Kossaka pt. Bitwa pod Olszynką grochowską.

artykuł | 21.04.2018 | Autor:

Czy polskie powstania narodowe miały jakikolwiek sens?

O powstaniach listopadowym i styczniowym wciąż mówimy z nabożnym respektem. Nie powiodły się, ale przecież nasi przodkowie gotowi byli złożyć ofiarę krwi w nierównym boju. Czy wolno nam ich krytykować? Historyk Marek Rezler nie boi się odpowiadać twierdząco. I nie przebiera w słowach.

Bitwy powstania listopadowego. Starcia w maju 1831 roku: