Bitwa pod Budziskami (19 czerwca 1831)

fot.M. Gierymski/domena publiczna M. Gierymski – Adiutant sztabowy

Bitwa pod Budziskami (19 czerwca 1831) – starcie oddziałów polskich z armią rosyjską podczas powstania listopadowego.

Podczas tzw. wyprawy łysobyckiej w pobliżu wsi Budziska (województwo lubelskie) część sił powstańczych dowodzonych przez generała Karola Turnę (4 baony, 7 szwadronów, 8 dział) przyjęła walkę na 2 fronty przeciwko znacznie liczniejszym oddziałom rosyjskim generała Fiodora Rüdigera oraz Denisa Dawydowa. Po 5-godzinym zaciętym starciu Turno, nie otrzymawszy wsparcia, nakazał odwrót. Straty polskie wyniosły 278 zabitych i rannych, 580 wziętych do niewoli oraz obficie zaopatrzony tabor. Rosjanie stracili 163 poległych i rannych.

Autor hasła:

Prof. dr hab. Tomasz Gąsowski – historyk, specjalista z zakresu dziejów politycznych, społecznych i militarnych ziem polskich w XIX stuleciu. Pracuje w Instytucie Historii Uniwersytetu Jagiellońskiego oraz w Akademii Ignatianum. Autor rozprawy habilitacyjnej „Między gettem a światem. Dylematy ideowe Żydów galicyjskich na przełomie XIX i XX wieku”, a także takich publikacji jak „Pod sztandarami Orła Białego” czy „Ziemie polskie w latach wielkiej wojny”. Odznaczony Krzyżem Komandorskim Orderu Odrodzenia Polski.

Źródło:

Powyższe hasło ukazało się pierwotnie w publikacji książkowej Bitwy polskie. Leksykon (Wydawnictwo Znak 1999) przygotowanej przez wykładowców Uniwersytetu Jagiellońskiego: Tomasza Gąsowskiego, Jerzego Ronikiera, Piotra Wróbla i Zdzisława Zblewskiego. Zdanie wprowadzające pochodzi od redakcji.

Nasze publikacje o powstaniu listopadowym:

Po upadku powstania car Mikołaj przystąpił do unifikacji Królestwa Polskiego z Rosją, likwidując ostatnie pozory polskiej niezależności.

XIX wiek | 31.03.2018 | Autor:

Czy powstanie listopadowe miało szanse powodzenia? Czy Polacy mogli wygrać?

Po bitwie pod Ostrołęką Polacy nie byli w stanie odzyskać początkowej przewagi. Kolejni dowódcy powstania walczyli z coraz mniejszym przekonaniem. Czy można było wygrać zryw, w którego zwycięstwo od początku prawie nikt nie wierzył, a upadek cała Europa…

Polska kadra oficerska biorąca udział w powstaniu często pamiętała jeszcze czasy napoleońskie.

XIX wiek | 25.03.2018 | Autor:

Dlaczego wybuchło powstanie listopadowe?

Nieprzygotowane kadry. Podzielone elity. Ogromna przewaga wojsk rosyjskich. Dlaczego zdecydowano się na rozpoczęcie zrywu i jakie były pierwsze posunięcia walczących Polaków?

Co prawda nie o tego Mikołaja chodziło posłowi, jednak przygotowując tekst do publikacji w wigilię Wigilii nie mogliśmy się powstrzymać. (fot. PredragKezic, lic. CC0).

XIX wiek | 24.12.2017 | Autor:

Tylko raz zdarzyło się, że poseł na polski sejm wykrzyknął na sali obrad: „Wyrzeknijmy więc wszyscy: Nie ma Mikołaja!”

Poseł spodziewał się gromkiej reakcji. Ale inni deputowani wciąż w Mikołaja szczerze wierzyli. Stawiającym opór opozycjonistom trzeba było zagrozić śmiercią, by raczyli zmienić zdanie.

XIX wiek | 22.11.2017 | Autor:

Piotr Wysocki. Kim był człowiek, który wywołał powstanie listopadowe?

Ochotnik do wojska, instruktor musztry, buntownik. Chciał doprowadzić do nowej bitwy pod Termopilami. I dokładnie to uczynił.

Materiały poświęcone powstaniu listopadowemu z portalu CiekawostkiHistoryczne.pl:

artykuł | 29.05.2023 | Autor:

„Pójdziem na Moskala […], ale wprzód szlachtę wyrąbiemy”. Jak do polskich powstań narodowych podchodzili chłopi?

Bez poparcia chłopów nie było co wszczynać narodowych zrywów. Jak przywódcy powstania listopadowego i styczniowego przekonywali ich do walki o niepodległość?

Fragment obrazu Wojciecha Kossaka pt. Bitwa pod Olszynką grochowską.

artykuł | 21.04.2018 | Autor:

Czy polskie powstania narodowe miały jakikolwiek sens?

O powstaniach listopadowym i styczniowym wciąż mówimy z nabożnym respektem. Nie powiodły się, ale przecież nasi przodkowie gotowi byli złożyć ofiarę krwi w nierównym boju. Czy wolno nam ich krytykować? Historyk Marek Rezler nie boi się odpowiadać twierdząco. I nie przebiera w słowach.