Kanut VI (duń. Knud, ur. 1163, zm. 12 XI 1202) – król Danii od 1182 roku. Syn Waldemara I Wielkiego, króla Danii, i Zofii, córki księcia nowogrodzkiego Włodzimierza. Ożeniony był z Gertrudą (ok. 1155–1197), córką księcia saskiego Henryka Lwa. Zmarł bezpotomnie. Pochowany w kościele Najświętszej Panny Marii w Ringsted.

Jego koronacja odbyła się za życia ojca, 25 czerwca 1170 roku w Ringsted (pierwsza kościelna koronacja w Danii). Wkrótce po objęciu rządów zrzucił zwierzchność niemiecką (odmówił złożenia hołdu cesarzowi Fryderykowi I Barbarossie). Cesarz w odwecie uwikłał go w wojnę ze swoimi lennikami – książętami zachodniopomorskimi.

Działania wojenne przybrały obrót pomyślny dla Kanuta, który rozpoczął uszczuplanie wpływów niemieckich nad Bałtykiem. W 1184 roku udaremnił inwazję Pomorzan na Rugię, zniszczył flotę księcia Bogusława I i zaatakował Wołogoszcz, Uznam oraz Wolin. W 1185 roku zorganizował nową wyprawę na Pomorze Zachodnie i zmusił księcia Bogusława I do złożenia hołdu. Po podbiciu części Meklemburgii i zhołdowaniu książąt obodrzyckich, przybrał (przed
1188) tytuł króla Duńczyków i Słowian.

Kontynuując ekspansję w basenie Morza Bałtyckiego, najeżdżał na Finlandię w 1191 i 1202 roku. Wyprawiał się także z krucjatą do Estonii w 1197 roku. W latach 1197–1199 prowadził wojnę z margrabią brandenburskim Ottonem II, który bez skutku rywalizował z Danią o wpływy nad Bałtykiem. Po wycofaniu się Ottona II z wojny zaatakował jego sprzymierzeńca, hrabiego holsztyńskiego Adolfa III. Armia duńska dowodzona przez młodszego brata króla, Waldemara, rozpoczęła podbój Holsztynu i innych ziem niemieckich. Po zdobyciu Lubeki (1201) i Hamburga (1202) południowa granica państwa duńskiego została przesunięta na linię rzeki Łaby.

Kanut był wspierany w rządach przez arcybiskupa Lundu, Absalona. Wzmocnił władzę królewską. Stłumił powstanie w Skanii i doprowadził do wydania kodeksu prawa karnego (Vederlov).

Autor hasła:

Andrzej Kamieński – doktor habilitowany, historyk specjalizujący się w historii nowożytnej, związany z Instytutem Historii Polskiej Akademii Nauk. Autor wielu publikacji poświęconych m. in. dynastii Hohenzollernów. Współautor „Słownika władców Europ średniowiecznej”, „Słownika władców Europy nowożytnej i najnowszej” oraz „Słownika władców polskich”.

Źródło:

Powyższe hasło ukazało się pierwotnie w publikacji książkowej pt. Słownik władców Europy średniowiecznej (Wydawnictwo Poznańskie 2005) pod redakcją Józefa Dobosza, przygotowanej przez historyków związanych z Uniwersytetem Adama Mickiewicza w Poznaniu i z Polską Akademią Nauk.