Najważniejsze rocznice

fot.domena publiczna Na skład i prace sejmu obradującego w latach 1767-1768 decydujący wpływ miał rosyjski poseł, Nikołaj Repnin.

26 lutego 1768 roku sejm „repninowski” uchwalił prawa kardynalne, potwierdzające przywileje szlacheckie w Rzeczypospolitej. Obejmowały one między innymi wolną elekcję, zasadę liberum veto na sejmach, nietykalność osobistą szlachty oraz prawo wypowiadania posłuszeństwa królowi.

Sejm swoją nazwę wziął od posła rosyjskiego, Nikołaja Repnina, który poprzez naciski na sejmiki zapewnił wybór wskazanych przez siebie posłów. Repnin był także inicjatorem zawiązania w czerwcu 1767 roku konfederacji radomskiej, na której zebrany sejm się oparł. Oznaczało to, że funkcjonuje on jako sejm skonfederowany, czyli taki, na którym jednomyślność nie jest wymagana, a decyzje zapadają większością głosów.

Uchwalenie praw kardynalnych było wyrazem sprzeciwu wobec  reform uchwalonych kilka lat wcześniej, w 1764 roku, na sejmie konwokacyjnym, przygotowującym elekcję Stanisława Augusta Poniatowskiego.  Sejm ten, obradujący pod przewodnictwem Adama Jerzego Czartoryskiego, zniósł między innymi liberum veto przy głosowaniu niektórych projektów i wprowadził zakaz przysięgania na instrukcje poselskie.

Gwarantką postanowień sejmu repninowskiego stała się caryca Rosji, Katarzyna II. Uznaje się, że od tego czasu Rzeczpospolita stała się (przynajmniej formalnie) rosyjskim protektoratem.