Najważniejsze rocznice

fot.domena publiczna Na ławie oskarżonych w procesie zasiadło siedem osób, w tym czterech duchownych.

21 stycznia 1953 roku rozpoczął się proces księży kurii krakowskiej. Na ławie oskarżonych zasiadło czterech duchownych i trzy osoby świeckie. Zarzucano im szpiegostwo na rzecz Stanów Zjednoczonych.

Nagłaśniana przez krajową prasę rozprawa odbywała się w Zakładach im. Szadkowskiego w Krakowie przy ulicy Grzegórzeckiej. Proces miał charakter pokazowy; jego celem było podważenie autorytetu Kościoła katolickiego w Polsce. Postępowanie toczyło się już od jesieni 1952 roku. Głównymi oskarżonymi byli dawni działacze Narodowej Organizacji Wojskowej: ksiądz Józef Lelito, Edward Chachlica i Michał Kowalik, których podejrzewano o pełnienie funkcji tajnych informatorów emigracyjnej Rady Politycznej.

Zarówno tych, jak i pozostałych zatrzymanych brutalnie przesłuchiwano, zmuszając do zeznań także przy pomocy tortur. Jednocześnie w kurii przeprowadzono rewizję. Znaleziono tam pieniądze w zagranicznych walutach i depozyty, złożone w rękach duchownych przez polskich arystokratów. Uznano to za dalsze dowody wspierania przez polskich księży „antypolskiej polityki Watykanu”.

Wyroki ogłoszono 27 stycznia 1953 roku. Trzej główni oskarżeni zostali skazani na karę śmierci, zamienioną w sierpniu na dożywocie. Ksiądz Franciszek Szymonek otrzymał także karę dożywocia, ksiądz Wit Brzycki – 15 lat więzienia, ksiądz Jan Pochopień – 8 lat więzienia, a Stefania Rospond – 6 lat.

Uderzając w Kościół, władze zabiegały o poparcie społeczeństwa. Jednym z przejawów tego poparcia stała się rezolucja Związku Literatów Polskich w Krakowie z 8 lutego 1953 roku. 53 członków regionalnego ZLP potępiło oskarżonych w procesie i zobowiązało się „jeszcze bardziej bojowo i wnikliwiej niż dotychczas podejmować aktualne problemy walki o socjalizm i ostrzej piętnować wrogów narodu”. Wśród sygnatariuszy dokumenty znaleźli się między innymi Sławomir Mrożek, Julian Przyboś i Wisława Szymborska.