Twoja Historia

Portal dla tych, którzy wierzą, że przeszłość ma znaczenie. I że historia to sztuka dyskusji, a nie propagandy.

Judyta Czeska (księżna polska 1080-1086)

Pokłon trzech króli ze Złotego kodeksu pułtuskiego (fot. domena publiczna)

fot.domena publiczna Pokłon trzech króli ze Złotego kodeksu pułtuskiego (fot. domena publiczna)

Judyta (ur. ok. 1057 – 1060, zm. 24/25 grudnia 1086) – księżna polska, pierwsza żona dynastyczna Władysława I Hermana, córka Wratysława II, księcia, a następnie króla czeskiego, i jego drugiej żony  Adelajd, córki Andrzeja I, króla Węgier.

Należy przypuszczać, że wyszła za Władysława Hermana wkrótce po wygnaniu Bolesława II Śmiałego, czyli w 1079 lub 1080 r. Związek małżeński miał umocnić przymierze polsko – czeskie oraz pozycję nowego władcy, wyniesionego na tron polski w wyniku buntu możnych przeciwko prawowitemu monarsze. Judyta, gorliwa chrześcijanka, znana była z wielkiej pobożności i hojności wobec kościołów, klasztorów, sierot i ubogich. Przypisuje się jej nadania na rzecz klasztoru w Tyńcu, biskupstw krakowskiego i włocławskiego, choć obecnie większość uczonych łączy te donacje z ostatnią żoną Władysława Hermana, Judytą Marią.

Położyła zasługi w sferze kultury, przywożąc do Polski (zapewne w posagu) manuskrypty pergaminowe wykonane w Czechach, m.in. Ewangeliarz gnieźnieński i tzw. Złoty kodeks pułtuski. Według najstarszych kronikarzy para długo nie miała dzieci, co niepokoiło oboje małżonków. Judyta, chcąc zmienić ten stan rzeczy, uciekała się do postów i wotów religijnych. Zapewne w 1085 r. była inspiratorką wysłania poselstwa z bogatymi darami do klasztoru benedyktyńskiego w Saint-Gilles w Prowansji, gdzie pochowany był  św. Idzi – patron matek i małych dzieci. Legacja, której celem było uproszenie Boga za pośrednictwem czczonego wówczas bardzo św. Idziego o męskiego potomka dla pary książęcej,  przyniosła pożądany skutek. Księżna niebawem zaszła w ciążę i 20 sierpnia 1086 r, urodziła jedynego syna, Bolesława Krzywoustego. Wkrótce potem zmarła i została pochowana w katedrze w Płocku.

Autor hasła:

Autor hasła:

Andrzej Kamieński – doktor habilitowany, historyk specjalizujący się w historii nowożytnej, związany z Instytutem Historii Polskiej Akademii Nauk. Autor wielu publikacji poświęconych m. in. dynastii Hohenzollernów. Współautor „Słownika władców Europ średniowiecznej”, „Słownika władców Europy nowożytnej i najnowszej” oraz „Słownika władców polskich”.

Źródło:

Źródło:

Powyższe hasło ukazało się pierwotnie w publikacji książkowej pt. Słownik władców polskich (Wydawnictwo Poznańskie 1999) pod redakcją Józefa Dobosza, przygotowanej przez historyków związanych z Uniwersytetem Adama Mickiewicza w Poznaniu i z Polską Akademią Nauk.