Henryk III (ur. 28 X 1017, zm. 5 X 1056 w Bodfeld, Góry Harcu) – panujący król Niemiec od 1039 roku, król Burgundii od 1033 roku, cesarz rzymski Od 1046 roku. Syn Konrada II i Giseli; ożeniony z Agnieszką z Poitou, z którą miał syna, Henryka IV. Pochowany w katedrze w Spirze (Speyer).

Jego koronacja na króla Niemiec w Akwizgranie w 1028 roku, która ostatecznie ustaliła tradycję królewskich koronacji w kaplicy Karola Wielkiego, miała zapewnić mu bezkonfliktowe przejecie władzy po ojcu i tak też się stało w 1039 roku. Nigdzie nie kwestionowano władzy młodego króla.

Na wschodzie udało się Henrykowi III zmusić buntujących się Wieletów na powrót do płacenia trybutu. Książę Polski Kazimierz Odnowiciel i książę Czech Brzetysław I złożyli mu hołd lenny w 1046 roku.

Włączenie Burgundii do Rzeszy niemieckiej otwarło Niemcy na wpływy kultury francuskiej. W swoim panowaniu Henryk kierował się dwiema zasadami: pokojem i sprawiedliwością (pax et iustitia). Był głęboko zaangażowany w rozpowszechnianiu Pokoju Bożego (treuga Dei) – ruchu, który miał na celu powstrzymanie lokalnych wojen między feudałami, a który wywodził się z reformatorskiego klasztoru w Cluny we Francji, założonego w 909–910 roku przez ród jego małżonki.

Autor hasła:

Dariusz A. Sikorski – doktor habilitowany, profesor UAM. Mediewista specjalizujący się we wczesnych dziejach Polski, a zwłaszcza historii Kościoła i religii. Autor prac Kościół w Polsce za Mieszka I i Bolesława Chrobrego, Wczesnopiastowska architektura sakralna czy Początki Kościoła w Polsce, a także popularnonaukowej książki Religie dawnych Słowian. Współautor „Słownika władców średniowiecznej Europy”.

Źródło:

Powyższe hasło ukazało się pierwotnie w publikacji książkowej pt. Słownik władców Europy średniowiecznej (Wydawnictwo Poznańskie 2005) pod redakcją Józefa Dobosza, przygotowanej przez historyków związanych z Uniwersytetem Adama Mickiewicza w Poznaniu i z Polską Akademią Nauk.