Fryderyk Jagiellończyk (ur. 27 kwietnia 1468, zm. 13 marca 1503) – królewicz polski, arcybiskup gnieźnieński i kardynał, najmłodszy syn Kazimierza IV Jagiellończyka i Elżbiety Rakuszanki, córki Albrechta II Habsburga, króla Niemiec, Czech i Węgier.

Wychowywał się pod kierunkiem znanego historyka Jana Długosza. Zgodnie z wolą rodziców został przeznaczony do kariery duchownej, aby umocnić wpływ dynastii Jagiellonów na Kościół w Polsce.

W wieku 20 lat, w 1488 roku, nie posiadając żadnych święceń, uzyskał godność biskupa krakowskiego. W 1489 roku przy poparciu ojca podjął zabiegi o biskupstwo warmińskie. Starania te udaremnił jednak biskup warmiński Mikołaj Tungen, który krótko przed śmiercią uczynił swoim następcą na urzędzie kanonika Łukasza Watzenrodego.

Po zgonie ojca (1492) Fryderyk opowiedział się za kandydaturą swego starszego brata Jana Olbrachta do korony polskiej. Na elekcję w Piotrkowie w sierpniu 1492 roku przywiódł 600-osobowy oddział jazdy wystawiony przez matkę Elżbietę. Jan Olbracht, zostawszy królem, przyczynił się w 1493 roku do wyboru Fryderyka na stanowisko arcybiskupa gnieźnieńskiego i do nadania mu tytułu kardynała. W ten sposób stał się najwyższym i najbardziej wpływowym dostojnikiem Kościoła w Polsce, tym bardziej że papież zezwolił mu na połączenie rządów w dwóch największych diecezjach w kraju – w Gnieźnie i Krakowie.

Oddziaływał na politykę państwa i finansował poczynania swoich braci. Domagał się skutecznie od duchowieństwa kontrybucji na potrzeby skarbu królewskiego. Po śmierci Jana Olbrachta popierał w 1501 roku wybór na tron polski drugiego brata, Aleksandra. Pokrył koszty jego elekcji z pieniędzy kościelnych zebranych podczas jubileuszu w 1500 roku, przez co naraził się Stolicy Apostolskiej. W myśl zaleceń papieskich pieniądze te przeznaczone były bowiem na obronę Europy przed Turkami.

Jesienią 1502 roku poważnie zachorował. Ponoć wystąpił wówczas atak choroby francuskiej, ponieważ jego skóra pokryła się licznymi wrzodami. Pochowany został w katedrze wawelskiej. Był wysokim, postawnym mężczyzną, który uwielbiał biesiady przy suto zastawionym stole. Ulubionych potraw i napojów, na przykład piwa, nie potrafił sobie odmówić – mimo zaleceń lekarskich – nawet podczas ostatniej choroby.

Autor hasła:

Andrzej Kamieński – doktor habilitowany, historyk specjalizujący się w historii nowożytnej, związany z Instytutem Historii Polskiej Akademii Nauk. Autor wielu publikacji poświęconych m. in. dynastii Hohenzollernów. Współautor „Słownika władców Europy średniowiecznej”, „Słownika władców Europy nowożytnej i najnowszej” oraz „Słownika władców polskich”.

Źródło:

Powyższe hasło ukazało się pierwotnie w publikacji książkowej pt. Słownik władców polskich (Wydawnictwo Poznańskie 1999) pod redakcją Józefa Dobosza, przygotowanej przez historyków związanych z Uniwersytetem Adama Mickiewicza w Poznaniu i z Polską Akademią Nauk.