fot.S. Andrzejewski/domena publiczna Portret Bolesława Pobożnego.

Bolesław Pobożny (ur. po 1221, zm. 13/14 IV 1279) – książę wielkopolski, młodszy syn Władysława Odonica i Jadwigi, prawdopodobnie córki Mściwoja I gdańskiego. Od 1232 roku występował na dokumentach ojca. Po jego śmierci panował wspólnie z bratem Przemysłem I. W 1247 roku pod naciskiem rycerstwa otrzymał w samodzielne władanie dzielnicę kaliską, w 1249 roku z uwagi na zagrożenie brandenburskie zamienioną na dzielnicę gnieźnieńską. Możliwe, że przyczyną tego było rozpoczęcie przez Bolesława starań o odzyskanie ziemi lądzkiej z rąk Kazimierza I kujawskiego.

W 1250 roku został uwięziony przez brata i dopiero po trzech latach odzyskał wolność wraz z nadaniem dzielnicy gnieźnieńskiej i kaliskiej. W 1253 roku wystąpił u boku brata na dokumencie lokacyjnym Poznania. Duży talent polityczny wykazał Bolesław po śmierci brata w 1257 roku, obejmując samodzielne rządy w całej Wielkopolsce i sprawując opiekę nad małoletnim bratankiem Przemysłem II. W 1261 roku po długich walkach udało mu się odzyskać ziemię lądzką, a wobec słabości książąt kujawskich w 1268 roku na okres przejściowy podporządkował sobie Kujawy. W 1271 roku zrezygnował z nich na rzecz Siemomysła Konradowica, zatrzymując kasztelanię kruszwicką.

Główną jego zasługą było podjęcie walki z Marchią Brandenburską przede wszystkim o Santok i Drezdenko. Po śmierci Przemysła I Brandenburczycy złamali wcześniejsze zobowiązania i wznowili wojnę. W 1274 roku doszło do spalenia Poznania. Zagrożenie brandenburskie zbliżyło do Bolesława książąt Pomorza Gdańskiego. W 1272 roku pomógł Mściwojowi odzyskać opanowany przez Brandenburgię Gdańsk. Chcąc umocnić sojusz z Pomorzem, doprowadził w 1273 roku do ślubu swego bratanka, Przemysła Il, z Ludgardą, wnuczką Barnima, księcia zachodniopomorskiego. W ostatnich latach rządów Bolesława doszło do nasilenia walk z Brandenburgią. W 1278 roku wraz z Mściwojem najechał na Brandenburgię i pokonał Ottona IV pod Myśliborzem, odzyskując Santok.

Według Długosza został pochowany w katedrze poznańskiej. Od 1256 roku był żonaty z Jolentą-Heleną, córką króla węgierskiego Beli IV, która od siódmego roku życia przebywała na dworze swej siostry Kunegundy-Kingi, żony Bolesława V Wstydliwego, co mocno związało go politycznie z księciem krakowskim. Miał trzy córki: Elżbietę, żonę Henryka V Grubego, Jadwigę, wydaną za Władysława I Łokietka i Annę (klaryskę).

Roczniki z tego czasu określają Bolesława jako wielkiego triumfatora nad Niemcami, który nie bał się nikogo potężnego. Już w rocznikach z XIII w. pojawia się przydomek Pius, czyli Pobożny.

Autor hasła:

Jacek Jaskulski – doktor nauk humanistycznych, historyk mediewista związany z Instytutem Historii Uniwersytetu im. Adama Mickiewicza w Poznaniu oraz Biblioteką Kórnicką PAN. Współautor „Słownika władców polskich”, „Słownika władców Europy średniowiecznej” oraz „Słownika władców Europy nowożytnej i najnowszej”. Zmarł w 2006 roku.

Źródło:

Powyższe hasło ukazało się pierwotnie w publikacji książkowej „Słownik władców polskich” (Wydawnictwo Poznańskie 1999) pod redakcją Józefa Dobosza, przygotowanej przez historyków związanych z Uniwersytetem Adama Mickiewicza w Poznaniu i z Polską Akademią Nauk.