Asparuch (ur. ?, zm. 700) – chan bułgarski od ok. 660 roku. Syn chana Wielkiej Bułgarii, Kubrata, z rodu Dulo. Jego synem był prawdopodobnie chan Terweł (panował 700–721).

Ok. 660 roku doprowadził swą ordę Protobułgarów nad Dunaj. Wykorzystując fakt, że Bizancjum prowadziło wojnę z Arabami (674–678), a sam Konstantynopol został oblężony przez wojska kalifa Moawiji, Asparuch przekroczył Dunaj i rozpoczął podbój dawnej rzymskiej prowincji Mezji. Zwierzchnictwo Asparucha uznał zamieszkujący te ziemie związek siedmiu plemion słowiańskich oraz plemię Siewierców.

Cesarz bizantyński Konstantyn IV, po zwycięstwie nad flotą kalifa i zawarciu z nim pokoju, przystąpił do organizacji armii przeciw Bułgarom. Prowadzone w latach 680–681 działania wojenne zakończyły się zwycięstwem Asparucha, który przystąpił do organizowania państwa na zdobytych terenach; w układzie pokojowym w sierpniu 681 roku zostało ono uznane przez Bizancjum. Cesarz bizantyński zobowiązał się też do płacenia Bułgarom rocznego trybutu.

Dopiero jego syn i następca, Justynian II, zadał w 689 roku klęskę wojskom bułgarskim i przestał płacić trybut. Chan Asparuch zginął w walce z Chazarami. Stworzył silne państwo, zdolne oprzeć się, a nawet zagrozić Bizancjum. Uważa się go też za założyciela Pliski, głośnej stolicy pierwszego państwa bułgarskiego.

Autor hasła:

Ilona Czamańska – profesor doktor habilitowana, historyczka i bałkanistka związana z Uniwersytetem im. Adama Mickiewicza w Poznaniu. Przewodnicząca Komisji Bałkanistyki poznańskiego oddziału PAN i redaktor naczelna pisma „Balcanica Poznaniensa. Acta et Studia”. Autorka wielu publikacji naukowych, współautorka Słownika władców Europ średniowiecznej oraz Słownika władców Europy nowożytnej i najnowszej.

Źródło:

Powyższe hasło ukazało się pierwotnie w publikacji książkowej pt. Słownik władców Europy średniowiecznej (Wydawnictwo Poznańskie 2005) pod redakcją Józefa Dobosza, przygotowanej przez historyków związanych z Uniwersytetem Adama Mickiewicza w Poznaniu i z Polską Akademią Nauk.