fot.Museum of Veterinary Anatomy FMVZ USP/Wagner Souza e Silva/CC BY-SA 4.0 Czaszka psa.

Psy zostały udomowione prawdopodobnie już przeszło 20 tysięcy lat temu. Ale kiedy ludzie nawiązali z czworonogami bliższą więź? Nowe odkrycie archeologów z Uniwersytetu w Barcelonie sugeruje, że nić przyjaźni zawiązana została co najmniej przed czterema tysiącami lat.

Do takich wniosków doprowadziły badaczy analizy szczątków 26 psów, które znaleziono na terenie czterech różnych stanowisk archeologicznych na północno-wschodnim obszarze Półwyspu Iberyjskiego.

Co ciekawe, do dziś nie jest pewne, kiedy i w jakich okolicznościach pochodzące od wilków czworonogi zostały udomowione. Szacunki mówią, że wydarzyło się to od 20 do 40 tysięcy lat temu, choć niewykluczone, że do oswojenia psów doszło więcej niż raz. Istnieją jednak poszlakowe dowody, na podstawie których archeolodzy próbują poznać naturę początków relacji psio-ludzkich.

Taką wskazówką są właśnie kości zwierząt w wieku od jednego miesiąca do sześciu lat, które od 3600 do 4200 lat temu zostały pochowane w pobliżu cmentarzy, na których spoczęli również ich właściciele. „Fakt, że pochowano je w ludzkich grobach bądź w ich bezpośrednim sąsiedztwie sugeruje, że było to działanie celowe, a ich śmierć wiązano z rytuałami pogrzebowymi” – mówi autorka badań, Silvia Albizuri, archeozoolożka z Uniwersytetu w Barcelonie.

Wraz z kolegami przeanalizowała ona nie tylko sposób pochówku, ale także skład chemiczny kości. Badania izotopów pierwiastków występujących w szkieletach czworonogów wykazały, że ich dieta przypominała ludzką – a więc nie składała się wyłącznie z białka zwierzęcego, ale również roślin i ziaren (na przykład pszenicy). W trzech przypadkach psy były wręcz wegetarianami! Oznacza to, że właściciele dzielili się z nimi nie tylko miejscem na cmentarzu, ale i przy stole.

fot.Henri Breuil/domena publiczna Wizerunki psów znaleziono wśród malowideł ściennych w jaskiniach (na akwareli archeolog Henri Breuil odtworzył rysunki z francuskiej jaskini Font-de-Gaume sprzed 19 tysięcy lat.

„Dane te wskazują, że psy ściśle koegzystowały z ludźmi. Co więcej, nasi przodkowie opracowali dla swoich pupili specjalną, opartą w dużej mierze na warzywach dietę” – komentuje współpracowniczka Albizuri, Eulàlia Subirà. Trudno od prehistorycznych ludzi wymagać specjalistycznej wiedzy na temat potrzeb żywieniowych zwierząt, z pewnością więc zabiegi te wynikały z troski.

Badane przez barcelońskich naukowców szczątki nie są jednak najstarszymi znalezionymi w ludzkich grobach. Już sama liczba odkrytych pochówków sugeruje, że była to rozpowszechniona praktyka. Najwcześniej datowany psio-ludzki grób znajduje się na terenie współczesnych Niemiec i pochodzi sprzed 14 tysięcy lat.

Silna emocjonalna więź między człowiekiem a jego najlepszym czworonożnym przyjacielem wykształciła się więc przynajmniej kilkanaście tysięcy lat temu. A na początku naszej ery istniały już regularne cmentarze dla udomowionych zwierząt.

Źródło informacji:

• M. Fessenden, New Study Looks at Why Neolithic Humans Buried Their Dogs With Them 4,000 Years Ago, Smithsonian.com (dostęp: 16.02.2019).