Twoja Historia

Portal dla tych, którzy wierzą, że przeszłość ma znaczenie. I że historia to sztuka dyskusji, a nie propagandy.

Wład Palownik (hospodar wołoski 1448, 1456–1462, 1476)

Portret Włada Palownika.

fot.domena publiczna Portret Włada Palownika.

Wład Palownik (Vlad Ţepeş, ur. ok. 1430, zm. 1476/1477) – hospodar wołoski w 1448 roku, w latach 1456–1462 i w 1476 roku. Drugi syn hospodara wołoskiego Włada Diabła (panował 1436–1447), pochodzący z jego legalnego związku. Ok. 1460 roku ożenił się z bliską krewna Macieja Korwina (być może z rodziny Szilágyi). Z małżeństwa tego miał dwóch synów, nieznanych z imienia, którzy ulegli madziaryzacji i katolicyzacji. Również on sam w czasie pobytu na Węgrzech przeszedł na katolicyzm. Miał też liczne dzieci pozamałżeńskie, spośród których panował na Wołoszczyźnie Mihnea Zły (1508–1509).

W dzieciństwie i wczesnej młodości przebywał w Turcji jako zakładnik. Po zamordowaniu jego ojca i objęciu rządów na Wołoszczyźnie przez wyraźnie prowęgierskiego Władysława II (1447–1456), Turcy jesienią 1448 roku osadzili go na tronie wołoskim. Zmuszony wkrótce do ucieczki, przebywał w Mołdawii na dworze Bogdana II (1449–1451), a później w Siedmiogrodzie.

Po zbliżeniu Władysława II do Turcji, w 1456 roku uzyskał pomoc węgierską i zdobył tron wołoski. Zagrożony ze strony pretendentów, Dana III i Włada Mnicha, dokonywał okrutnych mordów na ich stronnikach w kraju, a przede wszystkim w Siedmiogrodzie, gdzie przygotowywali oni swe wystąpienia. Mimo obietnicy współpracy z Węgrami przeciw Turcji, po śmierci Hunyadyego zawarł z nią pokój i zgodził się płacić trybut. Jednak w 1459 roku, wobec organizacji ligi antytureckiej, zaprzestał opłaty haraczu, zawierając sojusz z królem węgierskim Maciejem Korwinem.

W 1461 roku odmówił wyraźnemu żądaniu trybutu przez posłów tureckich, co spowodowało incydent zbrojny. Pojmanych posłów wraz z orszakiem kazał wbić na pale, a następnie dokonał napadu na terytoria tureckie. Wielka wyprawa Mehmeda II na Wołoszczyznę, podjęta w czerwcu 1462 roku, nie przyniosła rozstrzygnięcia, co było sukcesem hospodara. Jednak latem udało się popieranemu przez sułtana młodszemu bratu Włada, Radułowi Pięknemu (1462–1475), przeciągnąć na swą stronę większość bojarów i wojska.

Wład udał się do Siedmiogrodu, żądając pomocy od Macieja Korwina. Ten jednak zawarł porozumienie z Radułem i rozkazał aresztować dotychczasowego sojusznika pod zarzutem rzekomej zdrady, a następnie przez dwanaście lat więził go w zamkach w Budzie i Wyszehradzie.

Sytuacja zmieniła się w 1474 roku, gdy król węgierski zaczął poważnie myśleć o wojnie z Turcją. Wład wziął udział w walkach węgiersko-tureckich i mołdawsko-tureckich w latach 1475–1476. W listopadzie 1476 roku, z inicjatywy hospodara mołdawskiego Stefana Wielkiego (któremu Wład w 1457 pomógł w zdobyciu tronu), odzyskał tron wołoski z pomocą wojsk węgiersko-mołdawskich. Zmuszony jednak walczyć z usuniętym, a popieranym przez Turków Laiotą Basarabem (panował 1473–1477, z przerwami), zginął w jednej z potyczek na przełomie 1476 i 1477 roku.

Wład był postacią szeroko znaną w ówczesnej Europie pod pochodzącym od jego ojca przydomkiem „Drakula”; Turcy natomiast nadali mu przydomek „Palownika”, który przyjął się też na Wołoszczyźnie. Już za życia stał się bohaterem legendy, której kanwę stanowiły jego wymyślne okrucieństwa. Zawierała ona zarówno wątki fantastyczne, jak i prawdziwe, znajdujące potwierdzenie w innych źródłach. Włada Palownika uważa się również za prototyp wampira Draculi, co nie wydaje się słuszne, albowiem twórca tej postaci, Bram Stoker, nie znał średniowiecznej legendy o Draculi, niewiele też wiedział o rzeczywistej działalności tego hospodara – poza faktem, że walczył on z Turkami.

Autor hasła:

Ilona Czamańska – profesor doktor habilitowana, historyczka i bałkanistka związana z Uniwersytetem im. Adama Mickiewicza w Poznaniu. Przewodnicząca Komisji Bałkanistyki poznańskiego oddziału PAN i redaktor naczelna pisma „Balcanica Poznaniensa. Acta et Studia”. Autorka wielu publikacji naukowych, współautorka Słownika władców Europ średniowiecznej oraz Słownika władców Europy nowożytnej i najnowszej.

Źródło:

Powyższe hasło ukazało się pierwotnie w publikacji książkowej pt. Słownik władców Europy średniowiecznej (Wydawnictwo Poznańskie 2005) pod redakcją Józefa Dobosza, przygotowanej przez historyków związanych z Uniwersytetem Adama Mickiewicza w Poznaniu i z Polską Akademią Nauk.