Racibor (ur. ?, zm. ok. 1155) – książę Pomorza Zachodniego. Pochodzenie jego jest nieznane. Był bratem Warcisława, pierwszego znanego księcia zachodniopomorskiego, założyciela dynastii Gryfitów. Nie wiadomo, kiedy objął rządy.

Jeżeli określić datę śmierci Warcisława na 1135 rok, to już wtedy należy uznać Racibora za księcia całego państwa zachodniopomorskiego. Jeżeli zaś przyjmie się bardziej prawdopodobną datę 1147/48 rok, to panował najpierw w Szczecinie, podczas gdy brat Warcisław w innym ważnym grodzie.

Czas sprawowania przez niego władzy przypadł na okres, kiedy państwo zachodniopomorskie znalazło się pod naciskiem trzech silnych sąsiadów: Polski, Niemiec i Danii. Zabiegi o utrzymanie niezależności determinowały politykę zewnętrzną Racibora. Do poważnego starcia z Niemcami doszło w 1147 roku, kiedy krucjata przeciwko Słowianom połabskim dotarła pod Szczecin. Mieszkańcy grodu przywitali krzyżowców wystawieniem krzyży na murach.

Pomimo że od 1140 roku istniało oficjalnie konsekrowane biskupstwo w Wolinie, bardzo trudno było Raciborowi przekonać sąsiadów o swej wierze. Złożył obietnicę większej dbałości o Kościół na Pomorzu, uposażył klasztor Norbertanów w Grobi, a także założył opactwo benedyktynów w Słupie – miejscowości, w której zginął Warcisław.

W tym czasie doszło też do rozluźnienia więzów z Polską. Przypuszcza się jednak, że Racibor stał po śmierci Bolesława III Krzywoustego po stronie juniorów w ich sporze z Władysławem II Wygnańcem. Był żonaty z Przybysławą, uznawaną kiedyś za córkę Bolesława Krzywoustego, obecnie za księżniczkę ruską nieznanego pochodzenia. Nie wiadomo, ile miał dzieci, pewna jest tylko córka Małgorzata, ponadto przypisuje mu się trzech synów.

Autor hasła:

Maciej Michalski – doktor habilitowany, historyk mediewista, związany z Instytutem Historii Uniwersytetu im. Adama Mickiewicza w Poznaniu. Autor prac poświęconych m. in. historii idei, historii kobiet oraz historii kształtowania się tożsamości narodowej Słowian w XIX wieku. Współautor „Słownika władców polskich”, „Słownika władców Europy średniowiecznej” oraz „Słownika władców Europy nowożytnej i najnowszej”.

Źródło:

Powyższe hasło ukazało się pierwotnie w publikacji książkowej pt. Słownik władców polskich (Wydawnictwo Poznańskie 1999) pod redakcją Józefa Dobosza, przygotowanej przez historyków związanych z Uniwersytetem Adama Mickiewicza w Poznaniu i z Polską Akademią Nauk.