Twoja Historia

Portal dla tych, którzy wierzą, że przeszłość ma znaczenie. I że historia to sztuka dyskusji, a nie propagandy.

Mendog (książę litewski, król Litwy 1253–1263)

Wizerunek Mendoga.

fot.Alessandro Guagnini /domena publiczna Wizerunek Mendoga.

Mendog (litew. Mindaugas, ur.?, zm. 1263) – książę litewski, od 1253 roku król. Według późniejszej tradycji był potomkiem niejakiego Rymgauda (Ryngolda). Ożeniony z Martą, miał syna Wojsiełka. Wzmiankowany w 1219 roku w gronie dwudziestu jeden książąt litewskich (przywódców związku plemiennego), którzy zawarli traktat z księstwem halicko-wołyńskim.

Do 1240 roku Mendog usunął innych książąt i stanął na czele plemion litewskich. Opanował też Ruś Czarną (Nowogródek, Słonim) i wszedł w bliskie związki z książętami halickimi. W latach 1249–1251 pomyślnie odpierał atak koalicji Krzyżaków z Danielem księciem halickim, Towciwiłem księciem połockim, Jaćwięgami i Żmudzią.

W 1251 roku zjednał Krzyżaków, przyjmując chrzest. W wyniku starań mistrza inflanckiego Andrzeja von Stirland u papieża Innocentego IV w połowie 1253 roku koronował się wraz z żoną Martą w Wilnie. W 1254 roku zawarł pokój z Danielem Halickim i wydał córkę za jego syna, Szwarna. W 1261 roku po zwycięstwach Żmudzi nad Krzyżakami zerwał stosunki z zakonem i wrócił do pogaństwa, co umożliwiło mu zjednoczenie wszystkich ziem litewskich.

Zjednoczona Litwa współdziałała z Aleksandrem Newskim w wojnie z zakonem. Podejmowała łupieżcze wyprawy przeciw wszystkim sąsiadom. Jesienią 1263 roku Mendog został zamordowany, wraz z synami Ruklem i Repekiem. Po kilkuletniej wojnie domowej odbudował państwo syn Mendoga, Wojsiełk (zm. 1267), mnich prawosławny, zamordowany przez księcia Lwa Halickiego. Następcą Wojsiełka został jego szwagier, Szwarno (zm. 1268).

Autor hasła:

Krzysztof Pietkiewicz – profesor doktor habilitowany, historyk specjalizujący się w historii Europy Wschodniej, związany z Uniwersytetem im. Adama Mickiewicza w Poznaniu. Autor wielu publikacji, poświęconych m. in. historii Litwy i Wielkiego Księstwa Litewskiego. Współautor „Słownika władców Europ średniowiecznej” oraz „Słownika władców Europy nowożytnej i najnowszej”.

Źródło:

Powyższe hasło ukazało się pierwotnie w publikacji książkowej pt. Słownik władców Europy średniowiecznej (Wydawnictwo Poznańskie 2005) pod redakcją Józefa Dobosza, przygotowanej przez historyków związanych z Uniwersytetem Adama Mickiewicza w Poznaniu i z Polską Akademią Nauk.