Kunegunda-Kinga (ur. 5 III 1234, zm. 24 VII 1292) – księżna krakowsko-sandomierska, żona Bolesława V Wstydliwego, klaryska, błogosławiona, córka Beli IV, króla węgierskiego.

Już w 1239 r. pojawiła się w księstwie sandomierskim jako przyszła żona wówczas ledwie dwunastoletniego księcia Bolesława. Ów projekt małżeński był wyrazem zacieśnienia współpracy między dynastiami Piastów i węgierskich Arpadów, ważny zapewne dla niewiele wówczas znaczącego księcia polskiego. Młoda księżna dorastała więc pod okiem swej przyszłej teściowej Grzymisławy oraz być może szwagierki, księżnej Salomei. Znała język polski i węgierski, a także łacinę i potrafiła czytać. Prawdopodobnie już w dzieciństwie wpojono jej zasady głębokiej religijności w duchu franciszkańskim.

Małżeństwo Kunegundy z Bolesławem zostało zawarte ok. 1247 r. w Krakowie. Posag księżnej był zapewne bardzo wysoki (złoto, srebro i drogie kamienie), a ona sama dysponowała samodzielnością majątkową. Jakieś dobra otrzymała od małżonka już przy zaślubinach, a w 1257 r. dostała jeszcze Sądecczyznę. Dysponowała też cłami w Wojniczu, Opatowcu i Korczynie. Wydaje się, że oprócz mocnej pozycji majątkowej księżna wywierała też spory wpływ na politykę zewnętrzną, zwłaszcza węgierską (często podróżowała na dwór węgierski), a także wielokrotnie występowała jako współwystawczyni dokumentów męża. Przypisuje się jej również czynny udział w staraniach o kanonizację św. Stanisława. Znana była też jej działalność gospodarcza, zwłaszcza na zarządzanej przez nią Sądecczyźnie. Zapewne jeszcze za życia męża żarliwie religijna księżna wstąpiła do III zakonu św. Franciszka, a na pogrzebie Bolesława (1279) wystąpiła już w habicie zakonnym.

Po pogrzebie udała się do Sącza, gdzie dokonała fundacji klasztoru Klarysek, w którym osiadła. 6 lipca 1280 r. wystawiła dokument fundacyjny klasztoru, przekazując mu miasto Sącz z cłem oraz 28 okolicznych wsi. Musiała jednak zabiegać o zatwierdzenie swej fundacji przez następcę Bolesława na tronie krakowskim, Leszka Czarnego. Ostateczne nową placówkę klasztorną zatwierdził papież w 1283 r. Księżna zmarła nie pozostawiając potomstwa, co było wynikiem jej religijności i woli zachowania czystości w małżeństwie z powodów dewocyjnych.

Kult Kunegundy szerzył się w diecezji krakowskiej zapewne już na początku XIV w., gdyż wówczas zaczęto kolejno spisywać dokonane za jej sprawa cuda, a krótko po 1320 r. żywot. Zapiski o cudach oraz żywot połączono w całość w 1329 r. W XV w. ponownie zapisywano cuda związane z interwencją księżnej, a Jan Długosz opracował jej nowy żywot. W XVII w. rozpoczęto starania o kanonizację Kunegundy, zwieńczone w 1690 r. beatyfikacją.

Autor hasła:

Józef Dobosz – profesor doktor habilitowany, historyk mediewista i nauczyciel akademicki związany z Uniwersytetem im. Adama Mickiewicza w Poznaniu. Autor wielu książek i artykułów naukowych, m. in. monografii poświęconej Kazimierzowi II Sprawiedliwemu (2011). Redaktor „Słownika władców Europy średniowiecznej” oraz „Słownika władców Europy nowożytnej i najnowszej”. Współautor „Słownika władców polskich”.

Źródło:

Powyższe hasło ukazało się pierwotnie w publikacji książkowej pt. Słownik władców polskich (Wydawnictwo Poznańskie 1999) pod redakcją Józefa Dobosza, przygotowanej przez historyków związanych z Uniwersytetem Adama Mickiewicza w Poznaniu i z Polską Akademią Nauk.