Najważniejsze rocznice

fot.BiblioArchives/CC BY 2.0 Winston Churchill znany był jako doskonały mówca. Nic dziwnego, że użyte przez niego określenie stało się niemal synonimem zimnej wojny.

5 marca 1946 roku Winston Churchill wygłosił w Fulton w stanie Missouri przemówienie, w trakcie którego użył określenia „żelazna kurtyna”. Odniósł się w ten sposób do istniejącego ładu powojennego, zdefiniowanego przez rywalizację dwóch wrogich sobie bloków państw. Stwierdził, że „ kurtyna” rozciąga się od Szczecina po Triest, wyznaczając w ten sposób granice strefy sowieckiej. Państwa po jej wschodniej stronie znalazły się pod wciąż rosnącą kontrolą Moskwy i w coraz większym stopniu izolowały się od reszty kontynentu, ograniczając kontakty i domykając granice.

Churchill nie był autorem terminu „żelazna kurtyna”. Jako określenie ścisłej separacji używane było już od dawna. W odniesieniu do Związku Radzieckiego użył go w 1945 roku Joseph Goebbels, minister propagandy III Rzeszy. Przemówienie Churchilla przyczyniło się jednak do spopularyzowania tego terminu, który wydawał się trafną metaforą dla trwającej do 1989 roku zimnej wojny.

Przyznając, że Europa została podzielona, brytyjski mąż stanu de facto przyznawał się do klęski systemu, którego był współtwórcą. Podwaliny nowego  ładu na kontynencie zostały położone w trakcie serii spotkań przywódców państw koalicji antyhitlerowskiej, zwłaszcza na konferencji w Jałcie w lutym 1945 roku. Churchill, sprawujący w tym czasie funkcję premiera Wielkiej Brytanii, wraz  z Józefem Stalinem i Franklinem Delano Rooseveltem podejmował wówczas kluczowe dla powojennego układu sił decyzje.