Najważniejsze rocznice

fot.domena publiczna Aleksander I został królem Polski na mocy postanowień kongresu wiedeńskiego.

27 listopada 1815 roku car Rosji i król Polski Aleksander I Romanow oktrojował konstytucję Królestwa Polskiego. Dokument obowiązywał do 1832 roku.

Nadanie konstytucji, a także samo powstanie Królestwa Polskiego, pozostającego w unii personalnej z Rosją, zostało przewidziane przez obradujący do czerwca 1815 roku kongres wiedeński. Państwo utworzono z części ziem byłego Księstwa Warszawskiego. Zostało postanowieniem obradujących mocarstw „związane nieodwołalnie” z Cesarstwem Rosyjskim „przez swoją konstytucję”.

Tekst ustawy zasadniczej przygotował zespół, któremu przewodniczył książę Adam Jerzy Czartoryski. Swoje uwagi zgłaszał również król. Konstytucja zyskała moc prawną w momencie jej podpisania przez Aleksandra I. Nie została zatwierdzona przez sejm, lecz była nadana odgórnie.

Zgodnie z treścią dokumentu, Polska była monarchią konstytucyjną, połączoną z Rosją osobą monarchy. Państwa prowadziły wspólną politykę zagraniczną, jednak Polacy zachowali odrębny parlament, wojsko, prawo, administrację i sądy. Oficjalnym przedstawicielem cara na terenie Królestwa był namiestnik, przewodniczący Radzie Sanu i kierujący sprawami państwa.

Konstytucja obowiązywała do lutego 1832 roku. Po upadku powstania listopadowego car Mikołaj I zastąpił ją Statutem Organicznym dla Królestwa Polskiego, która likwidowała między innymi sejm i wojsko polskie.